Hamiləlik zamanı qarında yaranan bütün ağrılar həmişə qadını narahat edir. Ağrılar hətta çox güclü olmasa belə, qadın onları gələcək körpəsinin sağlamlığı üçün təhlükə kimi qiymətləndirir. Müxtəlif intensivlikli xoşagəlməz hisslər həm hamiləlik zamanı baş verən təbii dəyişikliklər, həm də müxtəlif patoloji proseslərin əlamətləri ola bilər.

Ağrılar müxtəlif xarakterli olur: kəskin və qəflətən, göynədici, sancışəkilli, deşici, daimi, xroniki və s. Diaqnostika üçün, diskomfort və ağrının qarında lokalizasiya yeri əhəmiyyət daşıyır.

Hamiləliyin birinci yarısında ağrının səbəbləri

Hamiləliyin erkən dövrlərində qarnın aşağısında lokalizə olunan ağrıları fizioloji və patoloji növlərə bölürlər. Birinci halda xoşagəlməz hisslər təbii dəyişikliklərlə əlaqədardır, hansı ki, hamilə orqanizmində baş verir. Belə hisslər təhlükə törətmir. Üstəlik, onlar zəif olur, vaxt keçdikcə güclənmir və ağır fiziki narahatçılıq vermir.

Adətən qadınlar hamiləliyin ilk həftələrində aybaşı ağrılarına bənzər hisslər keçirir və ona ciddi yanaşmırlar, hesab edirlər ki, bir-iki gündən sonra menstruasiya başlayacaq. Əsas da, bu, predmenstrual sindromdan əziyyət çəkən qadınlara aiddir. Lakin bu diskomfort, əslində döl yumurtasının endometriuma daxil olması ilə əlaqədardır.

Hamiləliyin birinci yarısındakı ağrıların implantasiyadan başqa səbəbləri də var:

• orqanizmin hormonal yenilənməsi;
• progestronunun miqdarının normanı keçməsi;
• bağların gərilməsi;
• ana orqanizminin qidaya yüksək həssaslığı;
• bədənin kütlə mərkəzinin yerini dəyişməsi.

Yuxarıda sadalananlardan başqa daha ciddi problemlər də ola bilər. Aşağıda onlarla tanış olaq.

Uşaqlıqdankənar hamiləlik

Boruların mənfəzi bağlandıqda mayalanmış yumurtahüceyrə uşaqlığa çata bilmir. Onun əvəzinə boruların birinin divarına fiksasiya olunaraq, böyüməyə davam edir. 5-6 həftədən sonra böyüyən embrion borunu genəltməyə başlayır. Embrionun belə patoloji yerləşməsi qarnın aşağısında arxa keçəcəyə yayılan güclü ağrı verir.

Ağrıdan başqa həmçinin qanlı ifrazat, ürəkbulanma, başgicəllənmə, zəiflik, bayılma ola bilər. Uşaqlıqdankənar hamiləliyin əsas müalicə üsulu – təcili cərrahi əməliyyatdır.

Həmçinin oxuyun: Uşaqlıqdankənar hamiləlik: necə şübhələnməli və aşkarlandıqda nə etməli?

Ölmüş hamiləlik

Döl müxtəlif səbəblərdən ölə bilər. Embrion öldükdə orqanizm ondan azad olmağa çalışır. Bu zaman, qarnın aşağısında qanaxma ilə müşayiət olunan, güclü pulsasiyaedici ağrı qeyd olunur.

Hamiləliyin pozulma təhlükəsi

Hamiləliyin 3-12-ci həftələrində qarnın aşağısındakı sancışəkilli ağrılar çox vaxt döl yumurtasının və ya ciftin qopmasına dəlalət edir. Bəzən fiziki diskomfort dartıcı və ya göynədici xarakter daşıyır.

Ağrını provokasiya edə biləcək digər səbəblərə sidik kisəsi və ya böyrəklərin iltihabını, kəskin və ya xroniki appendisiti, sarı cisim kistasını göstərmək olar. Qarnın aşağısında sol tərəfdəki ağrılar yumurtalıqlarda iltihabi proses, bağırsaq fəaliyyətinin pozulması və ya cinsiyyət orqanlarında digər xəstəliklərin olmasını göstərir. Qasıq nahiyəsinə ağrını çanaq orqanlarının varikoz xəstəliyi və cinsiyyət orqanlarının infeksion xəstəlikləri verir.

Hamiləliyin əvvəlində qarında ağrılar çox vaxt oma və bel nahiyəsinə yayılır.

Hamiləliyin ikinci yarısında ağrının səbəbləri

İkinci trimestrdə ağrının intensivliyi azalır, amma köp və qəbizlik kimi digər fəsadlar əmələ gələ bilər. Onların əsas səbəbləri hormonal disbalans və ya qeyri-düzgün qidalanmadır. Onun qarşısını almaq üçün, rasiona tərəvəz, südturşusu məhsulları, gavalı, alma əlavə edilməlidir. Əksinə, qazlı sular, paxla, xəmir məhsulları, şokolad isə, məsləhət görülmür.

İkinci trimestrdə uşaqlığın cisminin böyüməsi yüksək tempdə gedir. Onun böyük ölçüləri onurğa və daxili orqanlara təzyiq göstərir. Təzyiq 20-ci həftədən başlamaqla, qarnın aşağısında dartıcı ağrı verir.

Qarnın aşağısında sağ tərəfdəki zəif ağrılar mədə sancılarının, gec dövrlərdə isə dölün intensiv hərəkətlərinin nəticəsi ola bilər.

Hamiləliyin üçüncü trimestrində qadınlar daha çox qarnın yuxarısındakı ağrılardan şikayətlənirlər. Əsas səbəb – dölün hərəkətləridir, hansı ki, dayanmadan çevrilir və təpikləyir. Əgər, başqa mənfi əlamətlər yoxdursa, mövcud şəraitdə daha çox istirahət etmək, təmiz havada vaxt keçirmək və psixo-emosional vəziyyətinizi idarə etmək kifayətdir.

Yox əgər, son həftələrdə, dölün hərəkətləri başağrısı, başgicəllənmə, ürək bulanması, gözlərdə qaralma və qan təzyiqinin artması ilə ağırlaşırsa – hamilə qadın təcili olaraq tibb müəssisəsinə aparılmalıdır. Bu cür özünü preeklampsiya – qıcolma və koma ilə təhlükəli olan, ağır vəziyyət göstərir.

Hamiləliyin ikinci yarısında qarındakı ağrıların səbəbləri aşağıda daha geniş təsvir olunur.

Sistit

Sidik kisəsinin iltihabı adətən qarnın aşağısında ağrı verir və hamiləlikdən əvvəl onunla xəstələnən qadınlarda daha çox rast gəlinir. Sistiti tezləşmiş sidik ifrazına çağırışdan fərqləndirmək lazımdır, hansı ki, hamiləliyin lap əvvəllərində olur. Bu halda, gələcək ana diskomfortun digər əlamətlərini hiss etmir. Sistitin səbəbi uzun müddət soyuqda qalma, zəif immunitet, gigiyena qaydalarına əməl etməməkdir. Bundan başqa, qadında sidiyə gedərkən göynəmə, tualetə yalançı çağırış, bədən temperaturunun qalxması ola bilər. Sidik bulanıqlaşır, irin və ya qanlı ola bilər.

Mədəaltı vəzin iltihabı

Qarnın yuxarı hissəsində yaranan və tədricən yanlara və kürəyə yayılan güclü ağrılar, mədəaltı vəzin iltihabından (pankreatit) xəbər verir. Şəraityaradıcı amillərə uşaqlığın böyüməsi nəticəsində həzm orqanlarının fəaliyyətinin pozulmasını misal göstərmək olar. Yanaşı əlamətlərə ürəkbulanma, qusma, iştahanın azalması nəticəsində çəki itkisi aiddir. Xəstəlik həm də onunla təhlükəlidir ki, onun əlamətlərini səhvən toksikozla qarışdırırlar.

Yırtıq

Göbək yırtığı özü ağrı hissi vermir. Təhlükəni onun boğulması daşıyır. Bu patologiya qarnın aşağısında və göbək nahiyəsində deşici və kəsici ağrılar, ürəkbulanma, qusma verə bilər. Bu cür simptomlar olduqda, təcili həkimə müraciət etmək lazımdır.

Simfizit

Yerimə və oturma zamanı qarnın aşağısında ağrılar, qasıq bitişməsinin iltihabının nəticəsində ola bilər. Ona hormonların təsiri altında çanaq sümüklərinin kövrəlməsi şərait yaradır. Bunun nəticəsində aralıq nahiyəsində diskomfort və qaz yerişi əmələ gəlir. Yerimə zamanı dayaq-hərəkət aparatının xəstəlikləri nəticəsində ağrı yarana bilər, hansı ki, onlara düşən təzyiqin artması ilə əlaqədar kəskinləşir.

Erkən doğuşlar

Qarnın aşağısında dartıcı ağrılar erkən doğuşun (hamiləliyin 28-38-ci həftələri) əsas əlamətidir.

Digər əlamətlərə aiddir:

• ağırlıq hissi, qarnın "daşlaşması";
• bel və omada göynədici ağrı;
• uşaqlıq yolundan qəhvəyi və ya qanlı ifrazat;
• aralığa təzyiq hissi;
• dölyanı mayenin axması;
• həzm prosesinin pozulması.

Həmçinin oxuyun: Vaxtından əvvəl – erkən doğuşlar, onların ilkin əlamətləri, diaqnostika və profilaktikası

Ciftin vaxtından qabaq qopması

Ağrının səbəblərindən biri də, təhlükəli patologiya – ciftin vaxtından əvvəl qopmasıdır. Bu vəziyyət çox ağır fəsadlara aiddir, hansı ki, dölün həyatını təhdid edir və təcili tibbi yardım tələb edir.

Hazırlayıcı (yalançı) sancı nədir?

Hamiləliyin 38-ci həftəsində müşahidə olunan güclü olmayan dartıcı ağrılar – orqanizmin artıq doğuşa hazırlaşmasını göstərir. Onları doğuşun yaxınlaşma müjdəsi adlandırırlar. Bunlara həmçinin aiddir:

• qarnın aşağı düşməsi;
• dölün hərəkətlərinin ləngiməsi;
• beldə güclü ağrı;
• çəki artımının dayanması;
• uşaqlıq yolundan selikli bəzən isə, qan qarışıqlı ifrazat;
• selik tıxacının düşməsi;
• yorğunluq, qeyri-stabil emosional vəziyyət.

Ağrılar sancışəkilli xarakterdə ola bilər. Bəzən bu sancıları qadınlar, əsas da ilk dəfə doğanlar, doğuşun başlanması kimi bilir. Ginekologiyada isə hazırlayıcı sancı kimi qiymətləndirirlər. Onlar az ağrılıdır və güclənməyə meylli deyil. Hazırlıq sancıları narahat olmaq üçün əsas deyil, amma onlar qadının doğuşa hazır olması deməkdir.

Hamiləliyin 38-39 həftələrində uşaq artıq tam formalaşıb və həyat qabiliyyəti var. Doğuş fəaliyyəti hər an başlaya bilər.

Nə etməli?

Birinci trimestrdə qanaxma və bayılma ilə fəsadlaşan güclü sancışəkilli ağrılar zamanı, təcili həkimə müraciət etmək lazımdır, çünki, başlayan düşük və ya uşaqlıqdankənar hamiləlik ehtimalı çox yüksəkdir.

Toksikozla əlaqədar yaranan xoşagəlməz hissləri azaltmaq üçün aşağıdakı qaydalara əməl etmək lazımdır:

• gündə 5-6 dəfə qidalanma rejiminə əməl etməli;
• yüngül bitki mıhsulları, yağsız ət, meyvə-tərəvəz yeməli;
• qida rasionundan hisəverilmiş, acı və yağlı yeməkləri çıxartmalı;
• susuzluğun qarşısını almaq üçün lazımi miqdarda maye (adi çay, quru meyvələrdən kompot, çobanyastığı çayı və s.) qəbul etməli;
• yemək yeyəndən dərhal sonra yatmamalı, gecə yeməməli.

Səhər toksikozunun qarşısını almaq üçün, çarpayıdan qalxana qədər qoz, kreker və ya qurudulmuş çörək yemək lazımdır. Ürəkbulanma pristuplarının qarşısını zəncəfil yaxşı alır, hansı ki, ondan çay hazırlayır və ya kökünü salata və ya sıyığa əlavə edirlər.

Hər bir qadın bilməlidir ki, ağrıkəsicilərin təsiri müvəqqətidir, onlar əsas xəstəliyi müalicə etmir. Mədə və ya digər daxili xəstəliklərlə əlaqədar ağrı, onların səbəbi olan xəstəliyin müalicəsindən sonra keçəcək. Dəqiq diaqnostika üçün ümumi analizlər, USM təyin olunur.

Qarında heç bir xəstəliklə izah oluna bilinməyən zəif ağrılarda aşağıdakı məsləhətlər kömək edə bilər:

1. Müntəzəm olaraq isti vanna və ya duş qəbul etməli. Su çox qaynar olmamalıdır.
2. Periodik olaraq uzanıb dincəlməli, yüngül musiqiyə qulaq asmalı, meditasiya etməli.
3. Çoxlu su içməli, əsas da ödemlərə meyllik olduqda.
4. İnsanların az olduqları yerlərdə gəzməyə çıxmalı. Təmiz havada olmaq cift və digər orqanları oksigenlə təmin edir, işlənmiş məhsulların və toksinlərin çıxmasını tezləşdirir.
5. Kegel məşqləri, yoqa və fitbolla məşğul olmalı.
6. Stress vəziyyətlərindən, fiziki və mənəvi gərginlikdən qaçmalı.
7. Bağırsaq mikroflorasını qoruyan, susuzluğu azaldan, ödemləri götürən pəhrizə əməl etməli.
8. Müntəzəm ginekoloqa getməli və onun bütün təyinatlarına əməl etməli.
9. Qəbizliklə mübarizə: gündə 8 stəkandan az olmayaraq maye içməli, bitki liflərilə zəngin olan məhsullar yeməli, fiziki məşqlər etməli. İşlədicilərin qəbulu, əsas da həkimlə məsləhətləşmədən – arzu olunmur.
10. Arterial təzyiqə nəzarət etməli. Onun kəskin dəyişməsi zamanı, həkimə müraciət etmək lazımdır.
11. Yalançı sancılar zamanı vəziyyəti yüngülləşdirmək məqsədilə sol böyrüüstə uzanıb, qarnın altına balış qoymalı, sonra, bir neçə dəqiqə ərzində diz-dirsək vəziyyəti alaraq, dərindən nəfəs alıb 4-ə qədər saymalı, nəhayət, nəfəs verib 6-ya qədər saymaq olar. Bu məşqlər gələcəkdə də doğuş sancıları zamanı vəziyyəti yüngülləşdirə bilər.