Doğuş prosesinə qadın orqanizmi tam uyğunlaşıb. Amma hərdən bu və ya digər səbəblərdən təbii doğuş uşağın və ananın sağlamlığı, hətta həyatı üçün təhlükə törədə bilər. Belə hallarda doğuş operativ yolla - keysəriyyə əməliyyatı ilə aparılır.

Keysəriyyə əməliyyatı necə keçir, ondan əvvəl və sonra nə baş verir

1. Planlı keysəriyyə əməliyyatını hansı müddətdə edirik? Əməliyyatın aparılma tarixi fərdi şəkildə təyin olunur və ana və uşağin vəziyyətindən asılıdır. Əgər hər hansı xüsusi göstəriş yoxdursa, əməliyyat təxmini doğuş tarixinə ən yaxın tarixə təyin olunur. Hərdən elə olur ki, əməliyyat sancıların başlanması ilə həyata keçirilir.

2. Hazırlıq. Adətən planlı keysəriyyə əməliyyatı keçirəcək gələcək ananı əvvəlcədən doğum evinə yerləşdirirlər ki, müayinələr aparılsın, ana və dölün vəziyyəti qiymətləndirilsin. Bir qayda olaraq keysəriyyə əməliyyatı səhərə təyin olunur, qida və su qəbulu isə bir gün qabaq axşam 18-ə qədər olar. Əməliyyat olunasının mədəsi möhtəviyyatın tənəffüs yollarına düşməməsi üçün boş olmalıdır. Əməliyyat gününün səhəri gigiyenik proseduralar aparılır: imalə edilir, qasıq tüklərdən təmizlənir. Sonra qadına köynək geyindirilib xərəkdə əməliyyatxanaya aparılır.

Əməliyyatdan bilavasitə qabaq anesteziya aparılır, sidik kisəsinə kateter qoyulur (əməliyyatdan bir neçə saat sonra çıxarılır), qarın antiseptik məhlulla işlənilir. Sonra qadının döş qəfəsi üzərində kiçik şirma qurulur ki, o, əməliyyatın gedişini görə bilməsin.

3. Anesteziya Bu gün anesteziyanın 2 növü istifadə olunur: epidural və ümumi narkoz. Epidural anesteziyada onurğa beyninin sinir kökləri çıxan yerə iynədən keçirilən nazik boru ilə anestetik məhlulu yeridilir. Bu bir qədər qorxulu səslənsə də, əslində qadın xoşagəlməz hissləri yalnız iynə dərini deşəndə keçirir. Sonra o, bədənin aşağı hissəsində ağrı və taktil hisslərini duya bilmir.

Ümumi narkoz. Anesteziyanın bu növü təcili hallarda, epidural anesteziyanın təsirini gözləmək imkanı olmaynda istifadə edilir. Əvvəlcə venadaxili giriş narkozu verilir, sonra boru ilə tənəffüs yoluna narkoz qazı ilə oksigen qarışığı daxil olur və sonda əzələ boşaldan preparatlar yeridilir.

Keysəriyyə əməliyyatında anesteziyanın növləri barədə "Keysəriyyə əməliyyatında anesteziya: ümumi narkoz, spinal və epidural" adlı məqaləmizdə geniş məlumat ala bilərsiniz.

4. Əməliyyat. Anesteziya təsir edəndən sonra əməliyyat başlayır. Keysəriyyə əməliyyatını necə edirlər? Əvvəlcə qarnın ön divarında kəsik aparılır. Kəsiyin 2 növü ola bilər: boylama (göbəkdən qasığa qədər vertikal kəsik, təcili hallarda edilir, çünki uşağı tez çıxarmaq olur) və köndələn (qasığın üstündə). Sonra cərrah əzələləri aralayır, qarına daxil olur, uşaqlıqda kəsik aparır və döl kisəsini açır. Uşaq çıxarıldıqdan sonra cift xaric edilir. Sonra həkim əvvəlcə uşaqlığı sovrulan sapla, daha sonra qarın divarını tikir. Yaraya steril sarğı, qarına buz qoyulur ki, uşaqlıq tez yığılsın və qanaxma dayansın.

Adətən əməliyyat 20-40 dəqiqə davam edir, uşaq isə 10-cu dəqiqədə, hətta bir az da tez çıxarılır.

5. Əməliyyatdan sonrakı dövr. Bir sutkaya qədər qadın reanimasiya və intensiv terapiya palatasında həkimlərin nəzarətində qalır. Sonra adi palataya keçirilir. Ağrıları azaltmaq üçün ona ağrıkəsicilər, uşaqlığı yığdıran və mədə-bağırsaq traktının vəziyyətini normallaşdıran preparatlar təyin olunur. Hərdən antibiotiklər yazılır, lakin bu fərdi qaydada həll olunur. Tədricən dərmanların dozası azaldilir və tam dayandırılır.

Əgər əməliyyat ağırlaşmalarsız keçərsə, qadına ilk dəfə 6 saatdan tez olmayaraq durmağa icazə verilir. Əvvəlcə o, çarpayıda oturmalı, başgicəllənmə keçdikdən sonra qalxmalıdır. Heç bir halda gərginləşmək olmaz, beləki, tikişlərin açılma təhlükəsi ola bilər.

Çox yaxşı olar ki, əvvəlcədən postoperasion kəmər - bandaj alınsın, onun daşınması əməliyyatdan sonrakı ilk günlər hərəkəti və xoşagəlməz hissləri çox yüngülləşdirir, əsasən də çarpayıya uzananda və qalxanda.

6. Əməliyyatdan sonrakı dövrdə qulluq, pəhriz və defekasiya. Qadın doğum evində olan müddətdə tikişləri tibb-bacıları işləyir. Tikişlərə qulluq barədə, hansı ağirlaşmalar ola bilər və çapıqların fotoları ilə "Keysəriyyə əməliyyatından sonrakı çapıqlar" adlı məqaləmizdə tanış ola bilərsiniz.

Birinci sutka yalnız su içmək məsləhət görülür, özü də maye itgisini bərpa etmək üçün çox içilməlidir. Həmçinin sidik kisəsi vaxtında boşaldılmalıdır. Məlumdur ki, dolu sidik kisəsi uşaqlığın yığılmasına maneçilik edir.

İkinci gün duru qidaya (bulyon, kaşa) icazə verilir. Əgər hər şey qaydasındadırsa, üçüncü gündən əmizdirən qadına məsləhət bilinən qidaya keçmək olar, ancaq qadınların çoxsu qəbizlikdən əziyyət çəkdikləri üçün yaxşı olar ki, bir neçə gün quru yemək istifadə etməsinlər.

Həmçinin bu problem (qəbizlik) imalələrlə, şamlarla (qliserin) və işlədici təsiri olan qidalar (kefir, meyvə qurusu) yeməklə həll olunur.

7. Doğum evindən yazıldıqdan sonra. Keysəriyyə əməliyyatından sonra ilk ay yarımda sizə vanna qəbul eləmək, hovuzda çimmək olmaz, yalnız duşda yuyunmaq olar.

Aktiv fiziki yükü iki aydan az olmayaraq təxirə salmaq lazımdır. Bu vaxtlar qohumların köməyinə ehtiyac var. Amma fiziki aktivlikdən tam imtina eləmək də olmaz. Yaxşı olar ki, həkim əməliyyatdan sonra sizə orqanizmin bərpasını sürətləndirən üsullar barədə danışsın, hər halda siz özünüz də bu haqda soruşa bilərsiniz.

Cinsi həyata ay yarımdan tez başlamaq olmaq məsləhət görülmür. Mütləq hamiləlikdən qorunmalısınız. Mütəxəssislər məsləhət görürlər ki, növbəti hamiləlik yalnız 2 ildən sonraya planlaşdırılmalıdır, bu vaxt ərzində orqanizm tam bərpa olunacaq və gələcək uşağı tam inkişaf etdirəcək.

Keysəriyyə əməliyyatından sonra təbii doğuş mümkündürmü?

Geniş yayılmış fikirlərin əksinə olaraq, qadının əvvəlki hamiləliyi keysəriyyə əməliyyatı ilə başa çatıbsa, növbəti uşağı özü doğa bilər. Əgər yara sağalıbsa, heç bir ağırlaşma yoxdursa, reproduktiv sistem uğurla bərpa olubsa və növbəti keysəriyyə əməliyyatına göstəriş yoxdursa bu mümkündür. 

Keysəriyyə əməliyyatının müsbət və mənfi cəhətləri

Cərrahi əməliyyat həm tibbi göstərişlərə əsasən, həm də qadının öz arzusuyla mümkündür. Lakin adətən həkimlər bunun əleyhinə çıxaraq qadını bu qərardan yayındırmağa çalışırlar. Əgər siz də cərrahi əməliyyatı nəzərdən keçirirsinizsə və normal təbii doğuşa əks göstəriş yoxdursa, məsələnin bütün müsbət və mənfi tərəflərini dəqiq qiymətləndirməlisiniz.

Keysəriyyə əməliyyatının müsbət cəhətləri

• əməliyyat zamanı cinsi orqanların cırılma və tikilmə kimi travmaları mümkün deyil;
• keysəriyyə əməliyyatı maksimum 40 dəqiqə çəkdiyi halda təbii doğuşda qadın bir neçə saat sancılara dözməlidir.

Keysəriyyə əməliyyatının mənfi cəhətləri

• psixoloji amil: analar şikayət edirlər ki, onlar uşaqla əlaqəni hiss etmirlər, onlarda uşağı özlərinin doğma hissi yoxdur;
• fiziki aktivliyin məhdudlaşması və tikiş yerində ağrı;
• çapıq. 

Bu haqda daha ətraflı "Keysəriyyə əməliyyatının müsbət və mənfi tərəfləri" adlı məqaləmizdə oxuya bilərsiniz.

Keysəriyyə əməliyyatının nəticələri

Nəticələri 2 yerə bölmək olar: anaya aid, cərrahi əməliyyat keçirdiyi üçün və uşağa aid, qeyri-təbii doğulduğu üçün.

Anaya aid nəticələr:

• tikişlərdə ağrı, kobud çapıq;
• fiziki aktivliyin məhdudlaşması, vanna qəbul edə bilməmək və intim münasibətlərin bir neçə aydan sonra bərpası;
• psixoloji vəziyyət.

Uşağa aid nəticələr:

• psixoloji: belə fikir var ki, əməliyyatla dünyaya gəlmiş uşaqlar ətraf mühitə pis öyrənirlər. Qeyd etmək lazımdır ki, alimlərin bu barədə fikirləri fərqlənir, anaların təcrübəsi də göstərir ki, əksər hallarda uşaqların psixoloji inkişafdan geri qalması qorxusu əsassızdır və bu barədə narahat olmağa dəyməz. Ancaq onu da inkar etmək olmaz ki, uşaq onun üçün təbiətin hazırladığı və onu yeni həyat mühitinə hazırlayan doğuş yollarından keçmir;
• dölyanı mayenin yenidoğulmuşun ağciyərlərində qala bilməsi;
• uşağın qanına narkoz preparatlarının düşməsi. Keysəriyyə əməliyyatının nəticələri haqda daha ətraflı bu məqalədə oxuya bilərsiniz.

Keysəriyyə əməliyyatının ağırlaşmaları

Anesteziyanın ağırlaşmaları.

Əgər siz keysəriyyə əməliyyatını epidural anesteziya ilə keçirməlisinizsə, onda növbəti məqamlara fikir verməlisiniz. Əməliyyatdan sonra kateter ağrıkəsici ilə hələ bir müddət beldə qalır və onunla yara ağrısızlaşdırılır. Buna görə əməliyyat qurtardıqdan sonra qadın iki və ya bir ayağını hiss etməyə bilər və hərəkət qabiliyyəti olmur.

Elə hallar olur ki, qadını çarpayiya keçirəndə ayaqlar çevrilə bilər və hissiyatı olmadığı üçün bu uzun müddət gözə dəymir.

Bunun nə təhlükəsi var? Ətraflar uzun müddət qeyri-təbii vəziyyətdə qaldıqda uzunmüddətli pozision basılma sindromu yaranır. Başqa sözlə yumşaq toxumaların qan təchizatı uzun müddət pozulmuş olur. Basılma aradan götürüldükdən sonra şok, güclü ödem inkişaf edir, ətrafların hərəki aktivliyi pozulur, hətta kəskin böyrək çatmazlığı yaranır və bütün bunlar çox güclü ağrılarla müşayiət olunuraq üzün müddət davam edir.

Mütləq doğum evinin personalından xahiş edin, sizin çarpayıda düzgün yerləşdirilmənizi yoxlasınlar. Yadda saxlayın ki, uzun müddətli basılma sindromu hərdən ölümlə nəticələnir.

Cərrahi əməliyyatın ağırlaşmaları

Ən çox rast gəlinən ağırlaşmalardan biri bitişmələrdi. Bağırsaq ilgəkləri və qarın boşluğunun digər orqanları bir-biri arasında bitişir. Müalicəsi qadınların fərdi xüsusiyyətlərindən asılıdır: adi fizioproseduralar tətbiq olunar, ya da cərrahi əməliyyatlara ehtiyac ola bilər.

Endometrit - uşaqlıqda iltihabi prosesdir. Onun qarşısını almaq üçün də əməliyyatdan sonra antibiotik kursu təyin olunur.

Qanaxma da keysəriyyə əməliyyatından sonrakı ağırlaşmalara aiddir və nadir hallarda uşaqlığın çıxarılmasına gətirib çıxarır.

Ağırlaşmalar yaranın sağalması prosesində rast gəlinə bilər, hətta tikişlər açıla da bilər.

Beləliklə, keysəriyyə əməliyyatı – təbii doğuş mümkün olmadıqda və ya təhlükəli olduqda ana və uşaq üçün yaşam zəmanətidir. İldən ilə bu əməliyyat təkmilləşdirilir, ağırlaşmaların sayı isə azalır. Amma insan amilini inkar etmək olmaz, ona görə də əgər siz, əməliyyatın və əməliyyatdan sonrakı dövrün xüsusiyyətlərini bilsəniz – bu sizə ağırlaşmalardan qaçmağa kömək edər və siz heç bir təəssüf hissi olmadan analıq sevinclərindən zövq alarsınız.

Keysəriyyə əməliyyatının videosuna baxın