Vaginoplastika – plastik əməliyyat olub, məğzi uşaqlıq yolu divarlarının tikilib daraldılmasıdır. Belə cərrahi müdaxilə qadının cinsi həyatının keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq məqsədilə və ya tibbi göstərişlərə görə aparılır.

Vaginoplastikanın məqsədləri

Uşaqlıq yolunun plastikası bir neçə məqsəd güdür:

1. Uşaqlıq yolunun həcminin azaldılması, mənfəzinin daraldılması.
2. Uşaqlıq yolu divarlarının sallanmasının və ya patoloji genəlməsinin ləğv olunması, tağların xəttlərinin korreksiyası.
3. Uşaqlıq yolunun divarlarının möhkəmləndirilməsi, uşaqlığın prolapsı və ya sallanması göstərişi ilə aparılan cərrahi müdaxilənin bir mərhələsi kimi.
4. Xarici cinsiyyət orqanlarında olan cırıqların tikilməsindən və ya epiziotomiyadan sonra əmələ gələn kobud, deformasiyaedici, ağrıverici çapıqların ləğvi.

Düzgün aparılmış kolporafiya nəticəsində, pasient, onu narahat edən sallanmadan və qonşu orqanlarda yaranan problemlərdən qurtulmuş olur. Bu zaman uşaqlıq yolu öz funksiyalarını tam qoruyub saxlayır.

Göstərişlər

Vaginoplastikaya tibbi göstərişlərə uşaqlıq yolu divarlarının sallanması və bununla əlaqədar ikincili anatomik və funksional dəyişikliklər aiddir. Məhz qonşu orqanlar tərəfindən yaranan ağırlaşmalar əksəriyyət hallarda cərrahi müalicə qərarına əsas verir.

Uşaqlıq yolunun birinci dərəcəli düşməsi cərrahi müdaxiləyə mütləq göstəriş deyil. Bu zaman qadına konservativ müalicə təklif olunur ki, bunun da əsasında çanaq dibi və vulvovaginal nahiyənin əzələlərinin gündəlik məşq vasitəsilə möhkəmlənməsi durur (Keqel gimnastikası). Uşaqlıq yolunun 2-3-cü dərəcəli düşməsi mütləq cərrahi müalicə tələb edir.

Cərrahi müdaxiləyə göstərişlər:

• müxtəlif intensivlikdə sidik qaçırma. Bu uretranın yerdəyişməsi və xarici dəliyinin genəlməsi, sidik kisəsinin uşaqlıq yolunun ön divarının prolapsı zamanı düşməsi (sistosele) ilə əlaqədardır;
• uşaqlıq yolunun arxa divarının prolapsı zamanı düz bağırsağın yerdəyişməsi nəticəsində anal sfinkterin çatışmazlığı – qazların qeyri-iradi çıxması, nadir hallarda yaxmaşəkilli nəcis ifrazı;
• defekasiyanın çətinləşməsi və bu zaman diskomfort (qəbizlik olmadıqda);
• daxili cinsiyyət orqanlarının qeyri-stabil vəziyyəti ilə əlaqədar cinsi əlaqə və fiziki gərginlik zamanı ağrı hissi;
• uşaqlıq yolunun selikli qişasının cinsiyyət yarığından xaricə çıxması. Bu zaman daimi olaraq xaricdə olan selikli qişanın maserasiyası və xoralaşması baş verir, qanamaya meylli olan xroniki residivləşən vulvovaginit müşahidə olunur. Daimi alt paltarına sürtülərək travma alan toxumalarda bədxassəli şişə çevrilmə riski artır;
• uşaqlığın prolapsı.

Bundan başqa, vaginoplastika qadının istəyinə uyğun olaraq uşaqlıq yolunun həcminin azaldılması üçün prolaps olmadığı hallarda da aparıla bilər. Bu zaman əməliyyata göstəriş doğuşdan sonra cinsi həyatın keyfiyyətinin aşağı düşməsi, anorqazmiyadır. Bəzən elə fərdi anatomik xüsusiyyətlərə rast gəlinir ki, partnyorların cinsi orqanları bir-birinə uyğun gəlmir.

Vulvovaginal nahiyəinin qeyri-estetik xarici görünüşündən, cinsiyyət yarığının açıq qalmasından şikayət edən qadınlar da əməliyyat xahişi ilə müraciət edə bilər. Belə vəziyyət adətən bir neçə dəfə doğmuş qadınlarda rast gəlinir.

Uşaqlıq yolunun düşməsi niyə baş verir

Uşaqlıq yolunun düşməsi – heç də fizioloji proses deyil. Faktiki olaraq bu, qadın orqanizmində cinsiyyət orqanlarının travmasının (həmçinin doğuş zamanı) və endokrin dəyişikliklərin gecikmiş fəsadlarıdır.

Uşaqlıq yolu sallanmasının səbəbləri:

• təkrar doğuşlar;
• çoxdöllü hamiləliyin təbii doğuşla başa çatması;
• iri dölün doğulması;
• fəsadlı doğuşlar – gücənmə dövrünün uzanması, dölün başının anomal yerləşməsi, doğuş yollarının və aralığın cırılması;
• estrogen çatışmazlığı fonunda (yaş dəyişiklikləri, radikal ginekoloji əməliyyatlardan və ya şüa terapiyasından sonra) cinsi orqanların toxumalarının atrofiyası;
• regulyar gücənmə tələb edən xroniki qəbizlik;
• ağır fiziki gərginlik, əsas da ağırlıq qaldırma.

Birləşdirici toxumanın zəifliyi ilə əlaqədar daxili orqanların və uşaqlıq yolunun düşməsinə irsi meyl də ola bilər.

Vaginoplastikaya əksgöstərişlər

Uşaqlıq yolunun plastikasına ümumi əksgöstərişlər ümumi narkoz altında aparılan digər əməliyyatlara olan məhdudiyyətlərdən fərqlənmir. Bunlara ürək-damar sisteminin, qaraciyər və böyrəklərin zədələnməsi ilə gedən ağır somatik xəstəliklər, kəskin infeksiyalar, tromboflebit və qanın laxtalanma sistemində olan ağır pozğunluqlar aiddir.

İnsult və miokard infarktının kəskin və erkən bərpa dövründə, müştərək travmalarda, doğuşdan sonrakı erkən dövrdə kolporafiya etmək olmaz. O, həmçinin onkoloji patologiyalarda məsləhət deyil.

Əməliyyatın növləri

Müasir dövrdə əməliyyatın bir neçə növü istifadə edilir:

1. Ön kolporafiya – uşaqlıq yolunun sidik kisəsi və kanalı ilə sərhəd olan ön divarının tikilib bərkidilməsi.
2. Arxa kolporafiya – düz bağırsaq ilə qonşu olan arxa divarın tikilməsi. Adətən aralıq əzələlərinin plastikası ilə birgə aparılır.
3. Orta kolporafiya – uşaqlıq yolu divarlarının hər ikisinin kəsilib tikilməsilə aparılan kombinəolunmuş variantı. Belə müdaxiləyə göstəriş reproduktiv yaşdan keçmiş qadında uşaqlıq yolunun boynu ilə birgə ağır dərəcəli prolapsıdır.

Toxumaların böyük dəyişikliklərində kolporafiya digər əməliyyat texnikaları ilə birgə aparıla bilər. Onu tez-tez perineo- və levatoroplastika – çanaq dibi əzələlərinin cərrahi yolla bərkidilməsilə kombinə edirlər. Uşaqlıq sallanması olduqda isə uşaqlıq yolunun plastikasını uşaqlığın ventrofiksasiyası və implantatların qoyulması ilə birgə etmək olar.

Əməliyyatın texnikası

Vaginoplastika yalnız stasionar şəraitində aparılır. Pasient əvvəlcə ambulator şəraitdə kompleks müayinə keçir, pozğunluqların xarakteri və əksgöstərişlər təyin olunur. Hospitalizasiya əməliyyatdan bir neçə saat  qabaq, planlı şəkildə həyata keçirilir. Stasionarda kontrol müayinələr aparılır, əməliyyatönü hazırlıq keçirilir. Mütləq qaydada uşaqlıq yolu profilaktik sanasiya olunur və bağırsaq təmizlənilir.

Əməliyyatdan qabaq qida yüngül və asan həzm olunan olmalıdır. Əməliyyatdan 10-12 saat əvvəl qida və suyun qəbulu dayandırılmalıdır.

Vaginoplastika zamanı bütün manipulyasiyalar uşaqlıq yolundan aparılır. Uşaqlıq boynu atravmatik sıxıcılarla tutulub kənara çəkilir. Uşaqlıq yolu divarlarından rombşəkilli tikə kəsilib çıxarılır, altdakı əzələlər tikilib fiksasiya olunur. Bu zaman kəsiyin vəziyyəti aparılan kolporafiyanın növündən asılıdır.

Əməliyyatın əsas mərhələsi başa çatdıqdan sonra toxumalar təbəqələr üzrə tikilir. Fassiya və əzələlərə ayrı-ayrı sovrulan tikişlər qoyulur. Selikli qişa isə fasiləlsiz tikişlərlə tikilir. Bu zaman diqqət yetirilir ki, ciblər əmələ gəlməsin. Eyni zamanda yarada deformasiyaların olmaması da vacib şərtlərdəndir, çünki bu, kobud çapığın əmələ gəlmə riskini artırır.

Lefor-Neygebauer üsulu ilə orta kolporafiya zamanı tikişlər eyni zamanda həm ön, həm də arxa divara qoyularaq onları birləşdirir. Bu zaman uşaqlıq ifrazatını axıtmaq üçün yanlarda 2 kanal yaranır.

Əməliyyat uşaqlıq yolunun qurudulması, antiseptiklə işlənməsi və dezinfeksiyaedici məlhəmlə (məsələn, levomekol) tampon qoyulması ilə başa çatır. Mütləq sidik kateteri qoyulmalıdır.

Əməliyatdan sonrakı dövr

Postoperasion dövr 4-5 gün çəkir. Əgər əməliyyat ümumi anesteziya altında aparılmışsa, pasient 1 sutka ərzində həkimlərin nəzartində qalır. Lazım gəldikdə onu intensiv terapiya palatasına yerləşdirirlər.

Erkən postoperasion dövrdə pasientlərdə ağrı qeyd olunur. Xoşagəlməz hissləri azaltmaq məqsədilə narkotik və qeyri-narkotik ağrıkəsiciər, iltihab əleyhinə preparatlar təyin olunur. Vaginoplastikadan sonra ağrının davam müddəti əməliyyatın həcmindən, tikişlərin sayından və dərinliyindən, pasientin fərdi xüsusiyyətlərindən asılıdır.

Ümumi narkozun istifadəsi eyni zamanda müəyyən qida məhdudiyyətləri də tələb edir. İlk 24 saat ərzində qadına yalnız duru, asan həzm olunan qidaların qəbuluna icazə verilir. Sonradan onun rasionu genişləndirilir. Ümumən bütün pasientlərə qəbizlik və köp əleyhinə pəhriz təyin olunur. Bu zaman çalışırlar menyunu elə qursunlar ki, ilk defekasiya 2-ci sutkanın sonu və ya 3-cü sutka olsun. Yaxşı olar ki, ilk 1,5 həftə ərzində nəcis requlyar və yumşaq olsun. Levatoroplastika ilə aparılan arxa kolporafiya aparıldıqda bu çox önəmlidir.

Əməliyyatdan sonrakı ilk günlər sidik kisəsinin tez-tez – hər 2 saatdan bir boşaldılması məsləhət görülür. Bu zaman pasient sidiyə çağırış hiss etməyə də bilər, hansı ki, reseptorların həssaslığının ödemlə bağli azalması ilə əlaqədardır. Əgər əməliyyatdan sonra kəskin sidik ləngiməsi inkişaf etmiş olarsa, sidik kisəsi mütləq kateterlə boşaldılmalıdır. Eyni zamanda sidik kanalının sfinkterinin tonusunu azaltmaq məqsədilə spazmolitiklər təyin olunur.

Ilk 5-6 sutkada hər dəfə sidik ifrazından sonra aralıq antiseptik məhlullarla (məsələn, Xlorheksidin, Miramistin) yuyulmalıdır. Bu zaman tikişlərin açılmaması üçün yaranı sürtmək olmaz. Gündə bir neçə dəfə yara antiseptik və iltihabəleyhinə vasitələrlə işlənəlir və "Levomekol" məlhəmi ilə sarğı qoyulur.

Həmçinin antibakterial təsirli vaginal şamlar təyin olunur. Yüksək infeksion-iltihabi risk olduqda sistem antibakterial müalicə aparılır.

 Pasientləri 2-3 sutkadan sonra ambulator müalicəyə yazırlar.

Reabilitasiya və mümkün ağırlaşmalar

Vaginoplastikadan sonra reabilitasion dövr 2 ay çəkir. Bu dövr ərzində pasientə müəyyəm məhdudiyyətlər qoyulur, hansı ki, tikişlərin açılmasının qarşısının alınmasına yönəlmişdir. Tədircən qadın adi həyat tərzinə qayıdır.

Bərpa dövrü üçün əsas məsləhətlər:

1. Qəbizlikdən qaçmalı, hansı ki, gücənməyə və xəstəliyin qayıtmasına səbəb ola blər. Eyni zamanda bağırsaqda qıcqırma və artıq qaz yaradan məhsulların istifadəsini azaltmaq lazımdır.
2. Vulvovaginitin və tikişlərin iltihabının qarşısını almaq məqsədilə xarici cinsiyyət orqanlarının gigiyenasına diqqətlə əməl eməli. Evə yazılandan sonra 7-10 gün ərzində gündə iki dəfə antiseptik məhlullarla ehtiyatla yuyunmaq lazımdır.
3. Bağırsaq pozğunluqıarını vaxtında müalicə etməli. Diareya sindromu vulvovaginal nahiyənin mikrobla çirklənməsinə səbəb olur, hansı ki, əməliyyat sahəsində infeksion fəsadlarla qurtara bilər. İshal olduqda gigiyenik tədbirlər artırılır, aralıq antiseptik məhlullarla gündə bir neçə dəfə yuyulur.
4. Tikişlərin açılmaması üçün ilk 2-3 həftə ərzində oturmaq və çöməlmək olmaz. Əgər oturaq vəziyyətsiz keçinmək mümkün olmazsa (məsələn, maşında getməli olduqda), pasient xüsusi adaptasion həlqədən istifadə etməlidir. Aralığa minimal yüklə yarımoturaq vəziyyət də mümkündür.
5. 2 ay ərzində cinsi sakitlik olmalıdır. Bu zaman birinci ay ərzində həmçinin cinsi oyanmadan da çəkinmək lazımdır.
6. Menstruasiya vaxtı vaginal tamponların istifadəsi qadağandır.
7. Ağırlıq qaldırmadan (5 kq-dan yuxarı) və artıq fiziki yükdən qaçmaq lazımdır. At idmanı, idman zalında məşq, step-aerobika və digər fitnes növlərinə icazə verilmir. Fiziki aktivlik tədricən və yalnız həkimin baxışından sonra artırılır.
8. Hamama, saunaya, hovuza getmək qadağan olunur.
9. Yarımil ərzində xüsusi müalicəvi alt paltarı geyinmək lazımdır, hansı ki, aralığı saxlamaqla profilaktik təsir göstərir.

Reabilitasion dövr ərzində yaranın sağalma prosesinə nəzarət məqsədilə pasientə tez-tez həkimə gəlmək tövsiyə olunur. Vizitin qrafiki fərdi qaydada tutulur. Istənilən xoşagəlməz dəyişikliklər yarandıqda isə həkimə dərhal müraciət etmək lazımdır.

Bu, aybaşıarası dövrdə qanlı ifrazat olduqda, aralıqda və qarnın aşağısında ağrılar zamanı, vulvovaginal nahiyədə iltihab əlamətləri aşkarlandıqda lazım gələ bilər.

Hansı fəsadlar ola bilər?

Vaginoplastikanın fəsadları adətən həkim məsləhətlərinə əməl etmədikdə olur. Ən çox rast gəlinənlərə tikişlərin açılması və kobud çapığın yaranması, uşaqlıq yolu divarlarının təkrar sallanması aiddir.

Tikişlərin açılması qanaxma və daxili hematomaların yaranmasına səbəb ola bilər. Normada vaginoplastikadan sonra yaradan bir neçə gün ifrazat ola bilər. Bu zaman o, çox olmamalıdır. Əgər yara 3-4 gündən çox qanayarsa və qan al-qırmızı rəngdə, laxtalarla birgə olarsa, onda ciddi qanaxmadan şübhələnmək lazımdır. Belə simptomlar həkimə təcili müraciət etməyi tələb edir. Əksər hallarda qanıaxmanı dayandırmaq və yeni tikişlər qoymaq üçün təkrari əməliyyat aparılır.

Vaginoplastikadan sonra hematoma ağır fəsad hesab edilmir. Hətta ən yaxşı aparılmış əməliyyat da toxumadaxili qansızmalarla müşayiət oluna bilər, hans ki. xüsusi müalicə tələb eləmir. Lakin əgər hematoma böyüməyə meyllidirsə, əməliyyatdan bir qədər sonra yaranıbsa və ya ağrı verirsə, həkim yardımına ehtiyac yarana bilər.

Postoperasion yaranın infeksiyalaşması – septiki fəsadlara səbəb ola bilər. Toxumaların irinləməsi tikişlərin açılmasına, abseslərin, limfadenitin inkişafına, iltihabın qonşu orqanlara keçməsinə və sepsisin inkişafına səbəb ola bilər.

Vaginoplastikanın az effektivliyinin səbəbi əməliyyatın həcminin əsassız azaldılması, levatoroplastikanın aparılmaması və implantatların qoyulmasından imtina ola bilər. Nəticəyə həmçinin pasientin toxumalarının sağalma qabiliyyəti və distrofik dəyişikliklər təsir edə bilər.

Vaginoplastika və uşaq doğma

Vaginoplastikadan sonra hamilə qalmaq olarmı? Bu, cavan pasientləri düşündürən əsas məsələdir. Vaginoplastika reproduktiv funksiyaları, ovulyator-menstrual tsikli pozmur, təbii üsulla mayalanmaya mane olmur.

Buna görə də cinsi həyatı bərpa etdikdə, adekvat kontrasepsiya haqqında fikirləşmək lazımdır. Kolporafiyadan sonra spiralın qoyulma vaxtını həkim, əməliyyatdan sonrakı dövrün gedişini nəzərə alaraq təyin edir.

Vaginoplastika uşaq doğmağa da əksgöstəriş deyil. Əgər döl iri deyilsə kolporafiyadan sonra təbii doğuş da mümkündür. Bu zaman hamilə qadın həkimi keçirilmiş əməliyyat haqqında məlumatlandırmalıdır. Əksər hallarda ana südü ilə qidalandırma başa çatdıqdan sonra təkrari kolporafiyaya göstəriş yaranır.

Alternativlər

Klassik vaginoplastika cərrahi əməliyyat olub ümumi və ya epidural anesteziya, hospitalizasiya və uzun müddətli bərpa dövrü ilə müşayiət olunur. Belə əməliyyat uşaqlıq yolunun 2-3-cü dərəcəli sallanmalarında və bu fonda ağırlaşmalar yarandıqda məqsədəuyğundur.

Sallanmanın erkən mərhələlərində daha yüngül müalicə – lazer vaginoplastikası aparıla bilər. Bu zaman lazer şüalarının təsiri altında kollagen və elastin liflərinin yığılması hesabına toxumların tonusu artır. Bu üsulun daha az əksgöstərişləri var, yaxşı keçirilir və hospitalizasiya tələb eləmir.

Uşaqlıq yolu divarlarının az sallanmaları vaginal gimnastika ilə də bir qədər korreksiya oluna bilər.

Vaginoplastika plastik əməliyyatlara aid olsa da, həmişə estetik məqsəd daşımır. Bu əməliyyat sidik qaçırma ilə müşayiət olunan vaginal sallanmadan qurtulmağa imkan verən ən effektiv müalicə metodudur. Ancaq bu zaman həkimlərin bütün tövsiyələrinə əməl etmək əməliyyatın düzgün aparılmasından heç də az əhəmiyyət kəsb eləmir.

Bizim qiymətlərimizlə tanış olun.

Vaginoplastika əməliyyatından videogörüntülərə baxın: