Qadınların əksəriyyəti həkimin "sizə əməliyyat lazımdır" təklifi ilə rastlaşıb. Baxaq görək hansı hallarda əməliyyata ehtiyac yoxdur.

Bəli, elə hallar var ki, hətta təcili əməliyyat tələb olunur. Amma savadlı, işini bilən həkim heç vaxt aydın göstəriş olmadan "elə-belə", "hər ehtimala qarşı" cərrahi müdaxilə təklif etməz. Əgər konservativ müalicə aparmağa imkan varsa — deməli onunla kifayətlənmək lazımdır.

Əməliyyat nə vaxt tələb olunur və ya onsuz nə vaxt keçinmək olar?

Uşaqlıq mioması

Uşaqlıq mioması diaqnozu ilə əksər qadınlar, əsasən də 35 yaşından yuxarı olanlar rastlaşır. "Mioma" sözü qorxuludur, amma ruhdan düşməyə dəyməz, çünki, o, uğurla müalicə olunur və çox vaxt qeyri-cərrahi üsulla.

Mioma nə üçün yaranır? Əsas səbəb hormonal disbalansdır: əgər qadında hormonların artıqlığı varsa, mioma inkişaf edə bilər. Digər amillərə irsi meyl, mübadilə proseslərinin pozulması, kiçik çanaq orqanlarının iltihabi xəstəlikləri, abortlar, qaşınmalar, doğuşdan sonrakı fəsadlar, artıq çəki, psixi gərginlik və s. aiddir. Miomanın müalicə taktikasını həkim təyin edir və bu adətən cərrahi müdaxilə olmur. Həqiqətən cərrahi müalicə üçün göstərişlər var və onlar aşağıdakılardı:

• hamiləliyin planlaşdırılması;
• iri ölçülü – 14-15 həftəlik hamiləlik boyda mioma;
• düyünün çox tez böyüməsi;
• qanaxma;
• mioma ilə əlaqəli sidik kisəsi və bağırsaq fəsadları;
• düyünün burulması, xaricə düşməsi;
• miomanın selikaltı yerləşməsi.

Əgər belə göstərişlər yoxdursa, mioma isə kiçikdirsə və narahatçılıq vermirsə, həkim medikamentoz (dərman) müalicə – hormonal və iltihabəleyhinə vasitələr təyin edə bilər.

Qadın cinsi hormonu olan estrogenin sintezi azaldıqda miomanın böyüməsi dayana bilər. Onu mütləq müşahidə etmək lazımdır və hamiləlik planlaşdırıldıqda və ya şişin qısa zaman ərzində sürətli böyüməsi vaxtı əməliyyat lazım ola bilər.

Eroziya yoxsa ektopiya?

Çox zaman qadına qoyulan "eroziya" diaqnozu düz deyil. Əksər hallarda bu zaman psevdoeroziya və ya ektopiya – uşaqlıq boynunda defekt olmayan, heç bir müalicə tələb etməyən, yalnız müşahidəyə ehtiyac duyulan normal vəziyyət nəzərdə tutulur.

Ektopiya zamanı uşaqlıq boynunun xarici səthinin yastı epiteli servikal kanalın silindrik epiteli ilə əvəz olunur. Bu fizioloji normadır.

Həqiqi eroziya zamanı uşaqlıq boynunun selikli qişası zədələnir və yara əmələ gəlir. Bu vəziyyət iltihabi və infeksion proseslərdən, zədələrdən, hormonal pozğunluqlardan və s. yaranır.

Diaqnostika üçün bütün qadınlara requlyar olaraq kolposkopiya aparılmalı, sitoloji müayinə, cinsi yolla ötürülən infeksiyalar yoxlanılmalıdır.

Həqiqi eroziya kompleks müalicə olunur. Müalicəyə iltihabəleyhinə vasitələr və uşaqlıq boynunun patoloji dəyişilmiş hissələrinin lazer və ya digər üsullarla mexaniki üsulla xaric edilməsi aiddir.

Yumurtalıq kistası

Yumurtalıq kistası, reproduktiv yaşda olan qadınlarda tez-tez rast gəlinən maye tərkibli xoşxassəli törəmədir.

Kistlərin yaranma səbəbləri və onlara uyğun müalicə taktikaları müxtəlif ola bilər.

Əgər qadında fiunksional kistdirsə, əməliyyat lazım deyil, lakin həqiqi şiş olarsa, əməliyyat tələb oluna bilər.

Funksional – follikulyar və ya sarı cisim kistalarında yalnız müşahidə, USM və hormonal preparatların qəbulu lazım gəlir.

Belə kistalar yumurtalığın normal fəaliyyəti zamanı rast gəlinir və müəyyən müddətdən sonra öz-özünə keçib gedir. Hamiləliyin planlaşdırılması zamanı kistin ölçülərinə və onun narahatçılıq verməyinə baxılır.

Əlbəttəki, kiçik ölçülü, heç bir narahatçılıq verməyən kistlərlə, tez böyüyən, qarnın aşağısında ağrılar və aybaşıarası dövrdə qanaxmalarla müşahidə olunan kistlərin müalicə taktikasında fərqlər olacaq.

Funksional kistlərdən fərqli olaraq, həqiqi şişlər – endometrioid, dermoid, seroz və digərləri öz-özünə itib getmir, böyüyə bilər, bədləşər, cırılar (peritonit verə bilər), sonsuzlula nəticələnə bilər.

Fəsadların olmaması üçün bu kistləri laparoskopik üsulla çıxartmaq məsləhət görülür.

Endometrioz

Endometrioz, hormondanasılı xəstəlik olub, uşaqlığın selikli qişasının kənarda inkişafı ilə özünü göstərir. Nəticədə endometrial toxuma inkişaf edən üzvlərin fəaliyyəti pozulur.

Endometrioz həm kiçik çanaq orqanlarını, həm də digər üzvləri: bağırsağı, sidik kisəsini, ağciyərləri zədələyə bilər. Endometriozun bir forması da adenomiozdur – bu zaman xəstəlik ocağı uşaqlığın əzələ qişasında yerləşir.

Endometriozun müalicəsinə fərdi yanaşmaq lazımdır və əgər, yaxşı nəticə almaq mümkündürsə, həkim cərrahi müalicə deyil medikamentoz terapiya təyin edir.

Bəzi hallarda, əgər, xəstəlik başlanğıc mərhələdədirsə, qadın hamiləlik planlaşdırmırsa, hormonal preparatların tətbiqi məqsədyönlüdür, hansı ki, aybaşını dayandırmaqla endometrioz ocaqlarının geriyə inkişafına səbəb olur. Amma belə müalicə uzun vaxt tələb edir və 100 faizli zəmanət verə bilmir.

Bəzən hamiləlik kömək edir (hərçənd endometrioz mayalanma problemi verə bilər) – bu dövrdə xəstəlik həqiqətən geri inkişaf edir, düzdür doğuşdan sonra yenidən yarana bilər.

Xəstəliyin ağır dərəcəsində və ya hormonal terapiyanın effekti olmadıqda, həkim çox güman ki, cərrahi əməliyyat – endometrioz ocaqların laparoskopik üsulla çıxarılmasını təklif edəcək. Bu təkcə xoşagəlməz hisslərlə deyil, həm də ola bilər ki, sonsuzluq, endometriozun bədləşməsilə əlaqədar olsun. Bəzən ağır dəyişikliklər zamanı uşaqlığı çıxartmaq lazım gəlir.

Uşaqlıq yolunun plastikası

Uşaqlıq yolunun plastikası və ya kolporafiya çanaq orqanlarının sallanması zamanı, aralığın çırıqlarında, sidikqaçırmada, vaginal əzələlərin relaksasiyasında göstərişdir. Belə hallarda problemi həqiqətən əməliyyat həll edə bilər.

Əgər sağlamlıq üçün təhlükə yoxdursa, çanaq dibi əzələlərini xüsusi məşqlərlə gücləndirmək olar.

Bu, hamıya bəlli olan Kegel gimnastikasıdır, hansını ki, hər gün əzələləri 50-100 dəfə yığıb boşaltmaq lazımdır. Bir neçə ay ərzində requlyar məşqdən sonra əzələlərin tonusu artır, seksual münasibətlər yaxşılaşır.

Bundan başqa, çanaq dibi əzələlərini möhkəmləndirməkdən ötrü xüsusi trenajerlar da (məsələn, kürəciklər) var. Pres, çöməlmə kimi məşqlər də cinsi orqanların əzələlərini bərkidə bilər.

Uşaqlıq sallanmalarını pessariyaların köməyi ilə də müalicə etmək olar, hansı ki, orqanı öz normal vəziyyəində saxlayır, lakin müvəqqəti xarakter daşıyır. Bu üsul əməliyyata əksgöstəriş olduqda istifadə edilir. Pessariya orqanların sallanması ilə əlaqədar fəsadların qarşısını almağa kömək edir.

Sadalanan halların hər birində əsas odur ki, müalicə ilə özbaşına məşğul olmayasan, bacarıqlı həkimə müraciət edəsən, hansı ki, məhz sizin üçün ən optimal müalicə üsulunu seçə bilər.

Heç bir qadının sığortalanmadığı 5 ginekoloji xəstəlik barədə bu məqaləmizdə oxuya bilərsiniz.