Nəhayət hamiləlik sona çatır və qadın körpəsinin dünyaya gəlməsini səbirsizliklə gözləyir. Sancıların başlaması doğuşun vacib mərhələsidir və qadın ona ciddi hazırlaşmalıdır. Uşaqlıq və digər cinsiyyət orqanlarında baş verən proseslərin fiziologiyasını başa düşmək, çoxlarına bu mərhələni minimal diskomfortla keçməyə kömək edir.

Doğuş sancıları ağrı ilə müşayiət olunur, amma bir sıra sadə qaydalara əməl etməklə onu azaltmaq olar. Masaj texnikası, sakitlik dövründə boşalaraq dincəlmək, bədənin vəziyyətinin dəyişilməsi və digər üsullar qadının əhvalını xeyli yaxşılaşdırır. Amma, əvvəlcə sancıların başlaması barədə danışaq.

Əsl sancıların əlamətləri

Sancılar həqiqi və yalançı olur. Yalançı sancılar hamiləliyin lap əvvəllərindən başlayır, amma, 20-ci həftədən sonra hiss edilir. Onların əsas məğzi uşaqlığı doğuşa hazırlamaqdır. Bu səbəbdən bəzən məşq etdirici sancılar da adlandırırlar.

Müəyyən üsullarla (relaksasiya, masaj, isti vanna, bədənin vəziyyətinin dəyişilməsi) onların intensivliyini azaltmaq olar. Yalançı sancıların baş verməsində heç bir qanunauyğunluq yoxdur – gündə, ya da həftədə bir neçə dəfə narahat edə bilər.

Əsl sancılar daha şiddətli olur və ağrı hissi ilə müşayiət olunur. Qadın onların intensivlik və davam müddətinə təsir edə bilmir (heç bir üsul uşaqlıq əzələlərini boşaltmır). Doğuş sancılarının vacib xüsusiyyəti – onların dövrülüyüdür.

Doğuş sancılarının ilk əlaməti bel nahiyəsində başlayan dartıcı ağrılardı, hansı ki, tədricən qarnın aşağısına keçir və güclənir. Sancıların davam müddəti uzanır və onlar daha tez-tez baş verir. Birinci mərhələdə sancılararası interval təxminən 15 dəqiqə olur, sonralar bir neçə dəqiqəyə qədər qısalır. Ümumən əsl sancıların başlanmasını göstərən bir neçə əlamət ayırd etmək olar:

• Sancılar müəyyən dövrülüklə yaranır.
• Zaman keçdikcə sancılararası interval qısalır.
• Sancıların davam müddəti uzanır.
• Ağrı hissi güclənir.

Baxış zamanı mamaça uşaqlıq boynunun tədricən açılmasını görür, paralel olaraq su axa bilər.

Sancı vaxtı davranış

Doğuşun başlaması, sözsüz, hamilə üçün çox həyəcanlı dövrdür. Amma bu zaman maksimal dərəcədə diqqətli olub, sancıların davam müddəti və onlar arasındakı intervala nəzarət etmək lazımdır. Sancılararası dövrdə boşalmağa çalışmalı və dərindən nəfəs almaq lazımdır ki, əzələləri oksigenlə maksimum təmin etmək mümkün olsun.

Dərhal təcili yardıma müraciət etmək lazım deyil – sancılar 13-15 saata qədər davam edə bilər və bu dövrü ev şəraitində, yaxınların arasında keçirmək daha yaxşıdır. Ailə üzvləri, həyat yoldaşınız sizə dayaq olub, pozitiv əhval-ruhiyə aşılıya bilər.

Sancıları yüngülləşdirmək üçün pozalar

Ev şəraitində sancıları yüngülləşdirmək üçün pozalar tapmaq daha asandır. Bu dövr üçün ən rahat pozalar aşağıda sadalanır.

Vertikal vəziyyət

Əllərinizi divara, çarpayının kürəyinə, stula dayayaraq sancı dövründə bədəni vertikal vəziyyətdə saxlamaq olar.

Stulda oturmaq

Sarğıların altına döşəkcə qoyub stulda tərsinə oturmaq olar. Sancı vaxtı əlləri stulun söykənəcəyinin arxasında çarpazlayıb başı aşağı – əllərə doğru sallamaq lazımdır. Başlanğıc mərhələlərdə, uşaq hələ yuxarı olarkən istifadə etmək olar.

Həyat yoldaşına söykənmək

Hamilə əllərini həyat yoldaşının çiyinlərinə qoyur (hər iki partnyor ayaqüstə qalır). Sancı vaxtı önə əyilərək belini qövsvari qabardır. Ər qadının belini və çiyinlərini masaj edir.

Diz-dirsək vəziyyəti almaq

Diz-dirsək vəziyyəti alın və bütün əzələlərinizi boşaldın.

Fitbol və ya unitazda oturmaq

Sancı dövründə hamiləyə oturmaq məsləhət görülmür. Çünki, uşaq tədricən doğuş yolu ilə aşağı doğru hərəkət edir və bərk səth bu prosesi çətinləşdirə bilər. Buna görə də, sancı dövründə fitbol (üstündə oturmaq imkanı olan idman şarı) əvəzedilməz əşyadır. O, olmadıqda – unitazda oturmaq olar.

Böyrüüstə uzanmaq

Çox vaxt qadın böyrüüstə sancını daha yüngül keçirir. Bu halda yaxşı olar ki, böyrüüstə uzanıb, bud və başın altına yastıq qoyasan.

Sancıları yüngülləşdirməyin digər üsulları

“Doğuşu və sancıları necə yüngülləşdirmək olar?” sualı çox adamı narahat edir. Buna bir neçə üsulla çatmaq olar.

Gəzmək

Fasilələrdə uzanmaq lazım deyil. Doğuş fəaliyyəti üçün gələcək ananın gəzməsi daha xeyirlidir (çox əziyyət çəkmək lazım deyil, orta temp kifayətdir). Gəzmə zamanı uşaq öz çəkisi hesabına uşaqlıq boynu əzələlərinı basaraq, onun açılmasını stimulyasiya edir. Uşağa mane olmamaq üçün, qaməti düz saxlamaq lazımdır. Buna hündür daban ayaqqabılar kömək edə bilər (doğuş və sancılar – hamiləliyin yeganə dövrüdür ki, onları geyinmək nəinki olar, hətta lazımdır). Müşahidə olunmuşdur ki, hərəkətdə olan hamilələrdə doğuş tez və yüngül keçir.

Diqqətin yad əşyada cəmlənməsi

Sancılar zamanı göz səviyyəsində olan hər-hansı bir əşyaya (güldan, şəkil və s.) baxın. Diqqətin yayınması sancı zamanı yüngüllük gətirə bilər. Bu məqsədlə həmçinin mahnı oxumaq olar, hətta səs və musiqi duyumunuz olmasa belə.

Özünə psixoloji təsir üsulları

Hər bir sancını ayrı-ayrılıqda yaşayın, çalışın növbəti haqqında düşünməyəsiniz. Ağrını hər-hansı müsbət xatirə ilə uzlaşdırın. Onu sahilə yaxınlaşıb sonra geri qayıdan dalğa kimi təsəvvür etmək olar. Uşaqlıq yığılmalarını çiçək qönçəsinə bənzədin, hansı ki, hər sancıda get-gedə açır və onun mərkəzində – sizin körpəniz durur.

Bəzi qadınlara sancı vaxtı onun orqanizmində baş verən prosesləri başa düşmək kömək edir. Bu ağrının zədə deyil, orqanizmin uşaqlıq boynunun açılmasına olan cavab reaksiyası olduğunu fikirləşin. Uşağı fikirləşin, sizə nə qədər ağrılıdırsa, o bu dünyaya bir o qədər asan gələcək.

Masaj

Özünü masaj üsullarını yoxlayın:

• Əzələlərin gərginliyi zamanı çanaq sümüklərinin ən çox çıxmış hissəsindəki nöqtəsinə basın. Təzyiq bir qədər güclü olmalıdır ki, diskomfort və zəif ağrı törətsin.
• Qarnın yanlarını ovuclarınızla sığallayın. Bunu həm aşağıdan yuxarı, həm də, yuxarıdan aşağı etmək olar.
• Göbəyin ətrafını sığallamaq olar, bu da ağrı hissini azaldır.
• Bel nahiyəsini yumruqlarınızla masaj edin. Hərəkət vertikal, əllər isə təxminən oma çuxuru səviyyəsində olmalıdır.

Bioloji aktiv nöqtələrə təsir

Ağrı hissini azaltmaq üçün bədənin digər bioloji aktiv nöqtələrinə təsir edərək, fikri sancılardan yayındırmaq olar. Bəziləri bu nöqtələrlə sancılar arasında əlaqənin olmasını görməyə bilər, amma praktikada bu üsul əla nəticə verir.

• Alın dərisinə təsir – mərkəzdən gicgahlara doğru alnınızı ovun. Təzyiq çox olmamalıdır.
• Əl barmaqları ilə burun pərlərindən gicgahlara doğru ovun, bu da ağrını azalda bilir.
• Üzün aşağı hissəsinə, çənə nahiyəsinə döyəcləyin.
• Əllərinizin baş və göstərici barmaqları arasındakı nöqtəyə təsir edin. Hərəkət pulsasiyaedici olmalıdır. Nöqtəni düzgün təyin etsəniz, sıxma zamanı ağrı hiss etməlisiniz.

Tənəffüs gimnastikası

Tənəffüs doğuşun dövrlərindən asılı olaraq dəyişir. Sancı mərhələsində cəmi 3 faza ayırd edilir:

• Başlanğıc, onu həm də latent və ya gizli faza adlandırırlar.
• Aktiv.
• Keçid.

Bütün fazalar keçdikdən sonra dölün qovulma mərhələsi başlayır. Tənəffüs sancı və doğuşda fərqli olur. Bu mərhələlərə ayrı-ayrılıqda baxaq.

Sancının başlanğıc və aktiv fazasında tənəffüs

Başlanğıc faza 7-8 saat çəkə bilər. Bu dövrdə uşaqlıq müntəzəm olaraq hər 5 dəqiqədən bir yığılır, sancı özü 30-45 saniyə davam edir. Uşaqlıq boynu 3 sm-ə qədər açılır.

Sonra sancılar tezləşir və aktiv faza başlayır. O, 5-7 saat davam edir. Sancılararası interval 2 dəqiqəyə qədər qısalır, davam müddəti isə 60 saniyəyə çatır. Boynun açılması davam edir və açılış 7 sm-ə çatır.

Bu dövrdə qadın dərin və səthi tənəffüsü növbələməlidir.

Sancı vaxtı ağızla tez-tez və səthi tənəffüs etmək lazımdır. Sakitlik dövründə isə, aramla və dərindən burundan nəfəsi alıb, ağızdan vermək lazımdır.

Sancıların keçid dövründə tənəffüs

Sonra yavaşıma – keçid dövrü başlayır. Davam müddətinə görə bu dövr nadir hallarda saat yarımdan çox çəkir. Sancılar dəqiqə yarıma qədər, sancılararası interval isə – bir dəqiqəyə qədər davam edir. Bu dövr ərzində uşaqlıq boynu maksimal dərəcədə (10 sm) açılmalıdır ki, uşağı rahat buraxsın. Hamilə tez-tez əzginlik, başgicəllənmə, titrətmə və ürəkbulanma his edir. Qadın üçün bu ən ağır fazadır, artıq gücvermələr hiss edilir, amma onları mamaça icazə verənə qədər saxlamaq lazımdır. Əks halda, uşaqlıq boynu şişər və döl oradan keçərkən cırıqlar baş verə bilər.

Bu dövrdə düzgün tənəffüs gücvermələri saxlaya bilər. Ondan ötrü, əvvəlcə iki qısa nəfəs alıb, sonra bir uzun nəfəs vermək lazımdır.

Döl doğularkən tənəffüs

Uşaqlıq boynu tam açıldıqdan sonra, qadın güc verərək uşağın doğulmasına kömək etməlidir. Sancılar bu dövrdə qısa çəkir, amma, az ağrılı olur.

Tənəffüs maksimal dərəcədə əzələləri oksigenlə təmin etməlidir. Bundan ötrü, gücənmə zamanı dərindən nəfəs alıb saxlamalı və sonra qarnın bütün əzələlərini gərginləşdirmək lazımdır. Əgər bir dəfə nəfəs almaq kifayət deyilsə, qadın 2 dəfə dərindən nəfəs alıb, yenə tənəffüsünü dayandıraraq əzələləri gərginləşdirməlidir. Sancı keçən kimi, sakit və aramla tənəffüs etmək lazımdır.

Cift doğularkən tənəffüs

Uşaq doğulduqdan sonra qadının işi hələ qurtarmır, çünki, daha bir vacib mərhələ – ciftin doğulması qalır. Bu proses praktik olaraq uşağın doğulması kimi keçir, yalnız tez və az ağrılı olur. Həkim əlavə olaraq oksitosin vura bilər, hansı ki, cifti bir gücənmə ilə doğmağa imkan verir.

Əgər uşaq və cift doğulduqdan sonra da qadın uşaqlığın yığılmasını hiss edirsə, qorxmaq lazım deyil – bu, normal fizioloji prosesdir, hansı ki, uşaqlığı yığaraq qanaxmanı dayandırır.

Xülasə...

Düzgün psixoloji hazırlıq, doğuş prosesi haqqında lazımi biliklər, ev adamları və tibb personalının köməkliyi ilə doğuş sancıları kifayət qədər rahat keçir. Tənəffüs və digər üsulları tətbiq etməklə ağrı hisslərini diskomforta qədər azaltmaq olar. Əksər hazırlıqlı qadınlar doğuşu belə təsvir edir: "daha çox ağrı gözləyirdim"; "fikirləşirdim ki, ağır olacaq".