FOTO: Hipomastiya – süd vəzlərinin kiçik olması

Qadınlarda süd vəzlərinin həcm və forması fərdidir və həyat boyu dəyişə bilər. Müxtəlif faktorların təsirindən cinsi yetişmə dövründə onların böyüməsi yarımçıq dayanır. Belə vəziyyət hipomastiya adlanır. Adətən bu laktasiya dövrünə təsir etmir və yalnız kosmetik defektdir. Lakin, bir çox qızlar döşlərin kiçik olmasına görə narahatçılıq keçirir və bu defekti düzəltmək üçün üsullar axtarır.

Norma anlayışı

Süd vəzlərinin formalaşması cinsi inkişaf dövründə başlayır. İkincili cinsi dəyişikliklərin 9 yaşında başlaması norma hesab edilir. Əvvəlcə areola və gilənin altında kiçik vəz toxuması yaranır, hansı ki, tədricən böyüyür. Bu proses müxtəlif qızlarda fərqli keçir və 2 ildən 7 ilə qədər davam edə bilər. Adətən əsas böyümə 16 yaşında başa çatır, amma, 20 yaşa qədər davam edə bilər. Bundan başqa, həcmin dəyişməsi hamiləlik, laktasiya (südvermə) və yaş involyusiyası ilə əlaqədar baş verir.

Süd vəzləri histoloji olaraq dəyişilmiş tər vəzləridir. Onlar paycıqda birləşmiş çoxlu alveollardan ibarətdir, hansı ki, bir kapsulla əhatə olunur. Onunla dəri arasında piy qatı var. Əzələlər bu strukturlara aid olmayıb, dərində yerləşir.

Süd vəzlərinin ölçüsü çox fərdidir və dərialtı piy qatının qalınlığından, forması isə, daha çox birləşdirici toxuma kapsulunun elastikliyindən asılıdır. Ölçmələri iki parametrlə aparırlar:

• döşlərin altından keçməklə döş qəfəsinin dairəvi ölçüsü;
• gilələrdən keçməklə döş qəfəsinin dairəvi ölçüsü.

İkinci göstəricidən birincini çıxırlar, alınan fərq döşün həcmini göstərir. Norma təbii göstəricilərdən kənara çıxmayan bütün ölçülər hesab edilir. Büstün parametri 0-dan 6-ya qədər dəyişir.

Südvermə bütün ölçülərdə mümkündür, bəzən böyük ölçü hətta çətinlik yaradır.

Hipomastiya nədir?

Sıfır həcm – döşlərin ölçüləri arasındakı fərq 10-11 sm olduqda hesab edilir. Parametrin azalması – normadan kənaraçıxmadır. Bəzən vəzlərin ölçülərində fərq olur, özü də ən çox sol tərəf üstünlük daşıyır.

Normadan kənaraçıxma haqqında cinsi inkişaf bitdikdən, yəni, 18 yaşdan sonra danışmaq olar. Bu zaman ya iki həcm arasındakı fərq, ya da, gilədən süd vəzisinin əsasına qədər məsafə nəzərə alınır. Əgər hipomastiya varsa, bu məsafə 5-6 sm-i keçmir. Digər göstərici döşün həcminin ölçülməsidir. Əgər, o, 200 kub sm-dən kiçikdirsə, buna hipomastiya deyilir.

Xəstəliklərin beynəlxalq təsnifatında patologiya süd vəzisinin xoşxassəli displaziyası adlanır və N60 kimi kodlaşdırılır.

Böyümə faktorları

Döşlərin inkişafında əsas rolu hormonlar oynayır. Cinsi yetişkənliyin başlanması ilə əlaqədar estrogenlərin istehsalı artır. Onların təsirindən süd vəzləri böyüməyə başlayır.

Estrogenlərin bu cür təsirini progestron ləngidir. Bu səbəbdən süd vəzlərinin böyüməsində cinsi hormonların miqdarı deyil, onların nisbəti əhəmiyyət daşıyır.

Əlavə təsiri tireoid hormonlar göstərir, hansı ki, yağ, zülal və karbohidrat mübadiləsindən başqa, prolaktin və kortikosteroidlərin konsentrasiyasını da idarə edir.

Həcm həmçinin piy təbəqəsi və orqanın qandövranının vəziyyətindən asılıdır. Süd vəzlərin altındakı əzələ qatı çox böyük rol oynamır. Yaxşı məşq etmiş qadınlarda döş əzələsi vəzi bir qədər qaldıra bilər.

Süd vəzlərinin quruluşu haqqında "Süd vəzin quruluşu və funksiyaları" adlı məqaləmizdə daha ətraflı oxuya bilərsiniz.

Hipomastiyanın səbəbi nədir?

Süd vəzlərinin böyüməsinin vaxtından tez dayanması aşağıdakı səbəblərdən baş verir:

• endokrin sistemin patologiyaları – yumurtalıqların funksiyasının çatmamazlığı, vəz toxumasında estrogen reseptorlarının həssaslığının azalması;
• hipotalamo-hipofizar sistemin zədələnməsi;
• cavan yaşlarda döş qəfəsinin travması;
• çəkinin az olması, anoreksiya;
• irsi meyl;
• ağır xroniki xəstəliklər.

Hipotalamus və hipofiz nahiyəsində şiş və iltihabi xəstəliklərin nəticəsində yumurtalıqların işini idarə edən hormonların sekresiyasının azalması baş verir. Birincili hipomastiya cinsi hormonların çatmamazlığı nəticəsində yaranan, cinsi inkişafın ləngiməsi fonunda baş verir.

Döş qəfəsinin travması və cərrahi əməliyyatlar vəz toxumasını zədələyə bilər. Bu zaman inkişafdan geri qalma adətən birtərəfli olur.

Cinsi inkişaf dövründə yeniyetmə qızların çəkisi fizioloji artmağa başlayır. Bu, ikincili cinsi əlamətlərin formalaşması və menstruasiyanın başlanması üçün lazımdır. Lakin, bəzi qızlar ictimai fikrin təsirindən və ya öz bədən quruluşuna həddən artıq kritik yanaşdığından, elə hesab edirlər ki, onlarda artıq çəki var, hansı ki, azaltmaq lazımdır. Dieta ilə eksperimentlər, kalorili qidadan tam imtina bədən çəkisinin çox azalmasına və hipomastiyaya gətirir. Anoreksiyadan sonra piy toxumasının normal həcmini bərpa etmək çox çətindir.

Süd vəzlərinin ölçüsünə təsir etmək mümkündürmü?

Formalaşmış vəzin ölçüsünə cərrahi müdaxilədən başqa üsulla təsir etmək problemlidir. Müvəqqəti böyümə hamiləlik, südvermə və klimaks dövrlərində piy toxuması hesabına baş verə bilər.

Əgər cinsi inkişafın ləngiməsinə səbəb olan hormonal pozğunluqlar varsa, onları hormonal tabletlərin hesabına korreksiya etmək olar. Ölçülərin yüngül azalması zamanı kombinəolunmuş oral kontraseptivlərdən başlanılır.

Hipomastiyanın müalicəsini fizioterapiya üsulları ilə aparırlar. Bundan ötrü elektroforez, infraqırmızı şüalanma, lazeroterapiya, maqnitoterapiya tətbiq olunur. Onlar süd vəzlərində qandövranını stimulyasiya edərək toxumaların qidalanmasını yaxşılaşdırır.

Psixoloji problemlər və özünə inamsızlıq doğuran ağır hipomastiyada korreksiyanı cərrahi yolla aparırlar. Bu zaman, süd vəzlərinin altına onun ölçüsünü artıran, xüsusi silikon implantlar qoyulur. Onlar südün axınına mane olmur. Buna görə də, hələ uşaq doğmayan qadınlara onların qoyulması əksgöstəriş deyil.

Döşlərin böyüdülməsi məqsədilə krem və lasyonların tətbiqi mənasızdır. Onlar dərinin vəziyyətinə, onun bərkliyinə, hamarlığına təsir edə bilər, amma, hipomastiyanı korreksiya edə bilmir.

Aktiv məşqlər süd vəzlərinin altında yerləşən döş əzələlərini böyüdə bilər. Nəticədə, əzələlərin tonusu artır və hətta döşləri bir qədər qaldıra bilər. Amma, onların ölçüsü bu üsulla çox dəyişməyəcək.