Hamiləlikdə koronovirus kifayət qədər tez-tez rast gəlinir. Bu informasiya sizi xəstəlikdən müalicə etmək üçün nəzərdə tutulmayıb. Bu informasiya sizə kliniki diaqnoz qoymaq üçün deyil. Əgər sizi sağlamlıq vəziyyəti və əhvalınız narahat edirsə, təcili olaraq öz müalicə həkiminizlə əlaqə yaradın.

Koronavirus hamilə qadına necə təsir edir?

Əgər hamilə qadın koronovirusa yoluxubsa, xəstəliyin digər insanlara nisbətən onda daha ağır keçmə ehtimalı çox deyil. Gözlənilir ki, əksər hamilə qadınlarda yalnız yüngül soyuqdəymə və ya qrip əlamətləri olacaq.

Pnevmoniya kimi ağır fəsadlar yalnız yaşlı adamlarda, immun sistemi zəifləmiş və ya uzunu müddət xroniki xəstəliklərdən əziyyət çəkənlərdə rast gəlinir. İndiyə qədər koronovirusla yoluxmuş hamilələrdə ağır fəsadların inkişaf riskinin digər insanlardan çox olması barədə tutarlı məlumat yoxdur. Bizim məsləhətimiz yenə də dəyişməzdir: əgər hiss etsəniz ki, əhvalınız get-gedə pisləşir, mütləq öz müalicə həkiminizlə əlaqə saxlayın.

Sual: Əgər mənə koronovirus infeksiyası diaqnozu qoyulubsa, bu mənim uşağıma nə cür təsir edə bilər?

Nəzərə alsaq ki, bu çox yeni virusdur, bizim onun haqqında biliklərimiz kasaddır. Onu demək olar ki, açılış riskinin artması barədə heç bir sübut yoxdur.

Alınan məlumatlar onu göstərir ki, infeksiyanın qadından uşağa hamiləlik və ya doğuş vaxtı ötürülməsi mümkündür. Artıq məlumat var ki, bu cür yoluxmuş bir neçə uşaq sağalaraq xəstəxanadan evə yazılıb. Onlarda infeksiyanın əlamətləri doğuşdan 30 saat sonra özünü göstərmişdir. Onu da vurğulamaq vacibdir ki, koronovirusla xəstələnmiş yenidoğulmuşlar doğularkən sağlam olublar.

Son məlumatlara əsasən belə hesab edilir ki, əgər siz koronovirusa yoluxmusunuzsa, sizin uşağınızda problem olması ehtimal azdır.

Çində bəzi koronoviruslu qadınlarda vaxtından əvvəl doğuş olmuşdur. Ancaq bəlli deyil ki, erkən doğuşa koronovirus səbəb olmuşdur, yoxsa, xəstənin həyatındakı təhlükəni nəzərə alaraq, həkimlər bu qərarı vermişlər.

Sual: Koronovirusa yoluxma riskini azaltmaq üçün mən nə edə bilərəm?

Ən vacibi ümumi qaydalara əməl etməkdir. Hamilə qadın və ailə üzvləri üçün bu qaydalara aiddir:

• əllərinizi müntəzəm yuyun;
• öskürərkən və asqırarkən salfetdən istifadə edib, sonra onu zibil vedrəsinə atın;
• koronovirus infeksiyasının əlamətləri olan şəxslərlə kontaktdan uzaq durun, bu simptomlara qızdırma və öskürək aiddir;
• mümkün qədər ictimai nəqliyyatdan istifadə etməyin;
• mümkün qədər evdən işləyin;
• ictimai yerlərdən uzaq durun, beləki, infeksiya qapalı yerlərdə daha tez yayılır;
• dost və qohumlarla əllə görüşməyin, əlaqə üçün telefondan, internet və sosial şəbəkələrdən istifadə edin;
• öz həkiminizlə telefon və ya mesencerlərlə əlaqə saxlayın.

Sual: Mən hamiləyəm, nə etməliyəm?

Ehtiyat tədbiri olaraq sosial məsafə saxlamaq kimi ümumi məsləhətlərə əməl etməlisiniz.

Ərzaq məhsulları almaq üçün və yaxud qadın məsləhətxanasına gedərkən çölə çıxdıqda, ictimai yerlərdən və kəskin respirator infeksiya əlamətləri olan insanlardan uzaq durun.

Əgər siz üçüncü trimestrdəsinizsə (28 həftədən sonra), sosial məsafə saxlamağa daha diqqətli olmalı və digər insanlarla kontaktı minimuma endirməlisiniz.  

Sual: Mama-ginekoloqun qəbuluna getməliyəmmi?

Bəli. Sağlam olduğunuz zaman planlı tibbi baxışlara davam etməyiniz çox vacibdir.

Əgər sizdə koronovirus infeksiyası əlamətləri varsa, həkimlə əlaqə saxlayıb bütün baxışları sağalana qədər ertələmək lazımdır.

Əgər siz hal-hazırda sağlamsınızsa və əvvəlki hamiləliklər zamanı heç bir problem olmamışsa, həkiminizlə əlaqə saxlayıb, növbəti müayinə vaxtını dəqiqləşdirin. Müayinə vaxtı ertələnə bilər.

Əgər həkim sizə israrla müayinəyə gəlməyi məsləhət görürsə, demək, bu qəbulun əhəmiyyəti koronovirusla yoluxma riskinə nisbətən çoxdur. Doğuşaqədərki müşahidə hamiləliyin sağlam keçməsi üçün çox vacibdir. Ona görə də biz məsləhət görürük ki, əgər sizi qəbula çağırıblarsa – mütləq gedəsiniz. Əgər sizdə xəstəlik barədə hər-hansı bir şübhə yaranıbsa, onu müşahidəsində olduğunuz mama-ginekoloqla müzakirə edin.

Ana və uşaqların mühafizəsi sistemi vacib əhəmiyyətə malikdir və illər ərzində ondan ötrü formalaşıb ki, qadın və uşaqlarda mümkün fəsadların ehtimalı azalsın. Qadın məsləhətxanası ilə əlaqə saxlamağınız və özünüzü yaxşı hiss etdikdə planlaşdırılan müayinələrə getməyiniz çox vacibdir. Hər-hansı problem yarandıqda öz müşahidə həkiminizlə əlaqə saxlayın, ancaq nəzərə alın ki, tibb personalı pandemiya dövründə böyük gərginlikdə işləyir.

Əgər sizdə koronovirus infeksiyasının əlamətləri varsa, öz həkiminizlə əlaqə saxlayın, onlar sizi lazımi vaxt və lazımi yerə dəvət edəcək. Sizə həkimin qəbuluna tək və ya maksimum bir nəfərlə gəlməyi məsləhət görəcəklər. Biz pasientlərimizdən xahiş edirik ki, kiçik yaşlı uşaqları özləri ilə klinikaya gətirməsinlər.

Ola bilsin ki, doğuşaqədərki qəbulun sayını azaltmalı olarsınız. Bu barədə sizə mama-ginekoloqunuz xəbər verəcək. Onu da qeyd edək ki, bu dəyişiklik sizin və uşağınızın sağlamlığı nəzərə alınmaqla, maksimal dərəcədə təhlükəsiz ediləcək. Amma, qəbulu heç vaxt həkimlə məsləhətləşməmiş özbaşına təxirə salmayın.

Sual: Hamilə ola-ola temperaturum qalxarsa və yaxud öskürək başlayarsa mən nə etməliyəm?

Əgər temperaturunuz qalxarsa və ya öskürək əmələ gələrsə, onda müalicə həkiminizlə əlaqə saxlayın ki, sizə mövcud qaydalara əsasən izolyasiya tədbirlərini izah etsin. Amma, qızdırmanın digər səbəblərinə də mütləq diqqət yetirmək lazımdır. Məsələn, onlara sidik yollarının infeksiyaları (sistit) aiddir. Əgər sizdə sidiyə gedərkən göynəmə və ya uşaqlıq yolundan ifrazat varsa və yaxud uşağın hərəkətlərində dəyişiklik yaranıbsa, öz müalicə həkiminizlə əlaqə saxlayın ki, sizə əlavə konsultasiya təyin etsin.

Sual: Əgər mən özümdə koronovirusun olmasından şübhələnirəmsə, nə etməliyəm?

Siz həkiminizlə əlaqə saxlayıb, özünüzdə koronovirus əlamətlərinin olmasından şübhələndiyinizi ona xəbər verməlisiniz. O, özü lazımi addımları sizə izah edəcək.

Sual: Koronovirus testi necə aparılır?

Koronovirus infeksiyasının diaqnostikası prosesi tez-tez dəyişir. Əgər sizə testdən keçmək lazım gələrsə, bunu digər insanlar kimi edəcəksiniz.

Sual: Əgər məndə test müsbət çıxıbsa nə etməliyəm?

Əgər test müsbət çıxıbsa, müalicə həkiminizlə əlaqə saxlayıb, diaqnozu ona xəbər verməlisiniz. Əgər sizdə heç bir əlamət yoxdursa və ya əlamətlər yüngül intensivlikdədirsə, sizə evdə müalicə olunmaq məsləhət görüləcək. Əgər simptomlar ciddi olarsa, ola bilər sizi müalicə etmək üçün xəstəxanaya göndərsinlər.

Sual: Mən koronovirusu öz uşağıma ötürə bilərəmmi?

Bu virusun yeni olmasını nəzərə alaraq, koronoviruslu qadına doğuşdan sonra qulluq qaydaları hələ tam işlənməyib. Yeni doğulmuş körpələrin az bir qismində doğuşdan dərhal sonra koronovirus diaqnostika olunduğundan, ehtimal var ki, infeksiyalaşma ana bətnində ola bilər. Amma, infeksiyanın uşağa doğuşa qədər və ya ondan sonra ötürülməsi barədə hələ dəqiq məlumat yoxdur. Tibbi briqada doğuş vaxtı və ondan sonra ciddi infeksion nəzarəti təşkil edəcək.

Sual: Mənim uşağım koronovirusa görə yoxlanacaqmı?

Əgər sizdə koronovirus infeksiyası təsdiq olunmuşsa və ya ona şübhə varsa, uşağa qulluq edən həkimlər lazım bilsələr test aparacaq və sizə uşağa qulluq qaydalarını başa salacaqlar.

Sual: Əgər məndə koronovirus infeksiyası varsa, uşağa süd verə bilərəmmi?

Bəli. Virusun ana südü ilə ötürülə bilməsi barədə heç bir sübut yoxdur. Ana südünün üstünlüyü və uşağı qoruma xüsusiyyəti, koronovirusun südlə ötürülmə riskini üstələyir. Bir şərtlə ki, sizin uşağınız sağlamdır və neonatalogiya şöbəsində müalicə olunmasına ehtiyac yoxdur.

Ana südü ilə qidalandırmanın əsas riski – uşaqla sizin aranızda olan yaxın kontaktdır. Çünki, siz öskürəndə və ya asqıranda damcılarda olan virus körpəni yoluxdura bilər.

Ana südü ilə qidalandırmanın üstünlüyünü və risklərini siz uşaq həkimi ilə müzakirə etməlisiniz.

Uşağı yedizdirərkən aşağıdakı qaydalara əməl etmək lazımdır:

• uşağa, süd sağana və ya butulkaya toxunmazdan əvvəl əllərinizi yaxşı-yaxşı yuyun;
• çalışın uşağı yedizdirmə zamanı öskürüb asqırmayasınız;
• yaxşı olar ki, yedizdirmə zamanı maska taxasınız;
• südsağan cihazı hər istifadədən sonra yaxşı təmizləyin;
• əgər uşağı sağılmış südlə yedizdirmək istəyirsinizsə, onu pasterizasiya edin.

Sual: Doğuşdan sonra körpə və mənim üçün koronovirusla yoluxma riski yüksəkdirmi?

Bu barədə heç bir sübut yoxdur. Hamilə qadının immun sistemi əgər onda başqa xəstəliklər yoxdursa, normal hesab edilir. Siz yaxşı qidalanmalı, yüngül fiziki işlər görməli və sosial distansiya saxlamalısınız. Uşaqlar, həmçinin yenidoğulmuşlar, bu xəstəliklə yoluxmaya çox güman ki, meylli deyillər. Lakin bir evdə yaşayan bütün insanlar gigiyena qaydalarına əməl etməlidirlər. Evə daxil olan hər bir şəxs əllərini yaxşı yumalı və mümkün qədər uşağa toxunmamalıdır.

Uşağın yaxşı yeyib çəki artırması çox vacibdir və əgər sizdə hər-hansı problem varsa, zəhmət olmasa, müalicə həkiminizlə əlaqə saxlayın.

Əgər sizdə uşağınıza görə şübhə varsa, tibbi yardıma müraciət etməyi təxirə salmayın. Əgər uşaqda qızdırma, zəiflik, pis iştaha və ya sizi narahat edə biləcək başqa əlamətlər varsa, vaxtında həkimə müraciət edin.