Müasir təbabət qadın sonsuzluğunun cərrahi müalicəsində böyük müvəffəqiyyətlərə nail olub. Yeni texnologiyalar belə manipulyasiyaları orqanizm üçün minimal risklərlə aparmağa imkan verir. Az invaziv metodlardan biri də – yumurtalıqların drillinqi əməliyyatıdır. O, daha travmatik üsul – son zamanlara qədər geniş istifadə edilən yumurtalıqların rezeksiyasını əvəz edib.

Drillinq nədir?

Drillinq ingilis dilində "deşmə" deməkdir. Bu əməliyyat follikulu partlamayan qadınlara məsləhət görülür. Əksər hallarda ovulyasiyanın pozulması polikistoz yumurtalıqlar sindromunda baş verir. Follikulun yetişib partlamasına orqanı əhatə edən sklerokistoz qişa mane olur.

Müasir dövrdə birincili və ikincili polikistoz ayırd edilir. Birinci halda menstrual tsikl və follikulun yetişməsinin pozulma səbəbi orqanizmdə baş verən hormonal pozğunluqlardır. Xəstəliyin ikincili formasının səbəbi isə – sidik-cinsiyyət orqanlarındakı xroniki iltihabdır.

Drillinq – yumurtalıqların patoloji qalınlaşmış kapsulunu çərtərək 2 mm diametrli kiçik dəliklərin yaradılması ilə aparılan cərrahi müdaxilədir. Bu əməliyyat follikulun yetişməsini stimulyasiya edir və uğurlu mayalanma üçün şərait yaradır.

Ovulyasiyanın stimulyasiyasını tələb edən xəstəlik əlamətlərinə aşağıdakılar aiddir:

• ovulyasiyanın olmaması, anovulyator tsikllər;
• dəridə aknelərin əmələ gəlməsi, tük örtüyünün çoxalması;
• çəkinin qəflətən artması, xolesterin və insulininin səviyyəsinin qalxması;
• arterial təzyiqin qalxması, qasıq nahiyəsinin dərisində ləkələrin olması;
• menstrual tsikl pozğunluqları, çoxqanlı aybaşı, uşaqlıq qanaxmaları;
• yumurtalıqların ölçüsünün böyüməsi, onlarda kistlərin əmələ gəlməsi və qişalarının qalınlaşması;
• həyəcanlı vəziyyətlər, xroniki yorğunluq, depressiyalar.

Yumurtalıqların drillinqi o vaxt təyin olunur ki, əvvəllər aparılmış medikamentoz terapiya və xüsusi pəhriz effekt vermir və sonsuzluq hələ də qalır. Əməliyyatın effektivliyi kifayət qədər yüksəkdir: hamiləlik 60%-dən çox halda baş tutur.

Yumurtalıqların polikistozu və sonsuzluq barədə videoçarxa baxın:

Əməliyyatın üstünlükləri

Bu müdaxilənin aşağıdakı üstünlükləri var:

• uzun müddət aparılacaq medikamentoz müalicəyə ehtiyacın olmaması;
• çoxdöllü hamiləlik riskinin aşağı olması, hansı ki, adətən ovulyasiyanın medikamentoz stimulyasiyasının əlavə nəticəsi olur;
• əməliyyatın təhlükəsiz və tez aparılması;
• uşaqlıq borularının keçiriciliyinin yoxlanması və bitişmələrin ayrılması imkanı;
• postoperasion çapığın olmaması, qısa reabilitasion dövr.

Drillinqdən sonra orqanın kapsulunda açıq hissələr yaranır, buna görə də ovulyasiya normal gedir və uşağın mayalanma şansı atır.

Lakin əməliyyat ovulyasiyanın olmadığı bütün hallarda göstəriş deyil. Onu birincili polikistozda, yumurtalıqların xroniki iltihabında aparırlar, hansı ki, kapsulun qalınlaşmasına və kişi cinsi hormonların normadan artıq sekresiyasına gətirib çıxarır. Əgər anovulyator tsikl və onunla bağlı sonsuzluq başqa səbəblərdən yaranırsa, drillinqin aparılması məqsədyönlü deyil.

Əməliyyat necə keçir?

Yumurtalıqların laparoskopik drillinqi minimal invaziv əməliyyatlara aiddir, hansı ki, qarnın aşağısında aparılan kəsiyə nisbətən (yumurtalıqların rezeksiyasında) daha incə üsuldur.

Proseduru lazer, ultrasəs və elektrokoaqulyatorla aparmaq olar. Sadalanan hər bir üsulun öz üstünlükləri var, lakin ən effektiv üsul – lazerdir.

Əməliyyatönü hazırlıq dövründə pasient aşağıdakı analizlərdən keçməlidir:

• qan qrupu və rezus-faktorun təyini;
• sidiyin ümumi analizi;
• ağciyərlərin rentgeni, elektrokardioqrafiya (EKQ);
• kiçik çanaq orqanlarının USM-i;
• ginekoloji baxış;
• vaginal yaxmanın müayinəsi;
• göstəriş olduqda, digər həkimlərin konsultasiyası.

Əməliyyatdan qabaq bağırsağın təmizlənməsi (imalə) mütləq şərtdir. Bunu etmədikdə toxumaların əməliyyat vaxtı zədələnmə riski yüksəlir. Əməliyyat günü yemək və maye qəbul etmək olmaz. Laparoskopiyanı ümumi narkoz altında aparırlar.

Laparoskopiyanın aparılma üsulları

Ultrasəs drillinqi yüksəkeffektivli texnologiyalara aiddir, hansı ki, ultrasəs skalpelinin köməyilə aparılır. Müasir cihazlar əməliyyatın etibarlığı və keyfiyyətini saxlamaqla yanaşı, orqanların sağlam toxumalarını da qorumağa imkan verir.

Elektro-drillinqdə deşik açmaq üçün elektrik cərəyanından istifadə edilir. Elektro və lazer üsulu təxminən eyni effektivliyə malikdir, lakin birinci qiymətcə daha ucuzdur.

Yumurtalıqların drillinqi əməliyyatı bir neçə mərhələdə aparılır:

1. Ümumi narkoz verildikdən sonra qarın divarında alətlərin yeridilməsi üçün üç dəliyin açılması.
2. Xüsusi iynənin köməyilə qarın boşluğuna karbon qazının vurulması, hansı ki, daxili orqanları yaxşı görmək üçün şərait yaradır.
3. Qarın boşluğu və kiçik çanaq orqanlarının təftişi. Bir qayda olaraq, yumurtalıqlar böyümüş olub, boz rəngdədirlər, səthləriində çoxsaylı kistlər görsənir.
4. Yumurtalıqda 4-6 çərtmə aparılması, yanaşı gedən digər patologiyaların aradan qaldırılması.
5. Qarın boşluğundan alətlərin və qazın çıxarılması, deşiklərin tikilməsi.

Yumurtalıqlarda açılmış yeni dəliklər bir-birinə çox yaxın olmamalıdır ki, çapıq yenidən skleroz yaratmasın. Yaralar kosmetik üsulla tikilir.

Hər iki yumurtalıqların drillinqini aparmaq olarmı?

Həkimlər bu suala patologiyanı yaxşı araşdırdıqdan sonra, əgər menstruasiya pozğunluğu olarsa, müsbət cavab verirlər.

Əməliyyatdansonrakı dövr

Postoperasion dövrdə pasientə əlavə hormonal müalicə təyin olunur. 12 həftə ərzində ovulyasiya nəzarətdə saxlanılır. Əgər o baş vermirsə, hormonal terapiyanı davam etdirirlər.

Drillinqdən sonra aybaşı nə vaxt bərpa olur?

Adətən bu proses əməliyyatdan dərhal sonra bərpa olur. Bəzi hallarda gecikmə ola bilər və 2-3 ay lazımdır ki, menstrual tsikl bərpa olsun. Belə hallarda effektiv dərman preparatı Düfastondur.

Əməliyyatın fəsadları və nəticələri

Əksər pasientlərdə drillinqdən sonra bərpa dövrü uğurla keçir və çox vaxt tələb eləmir. Cərrahi müdaxilə zamanı iri damarlara toxunulmadığından, həyat üçün təhlükəli fəsadların riski minimaldır. Ən çox rast gəlinən ağırlaşmalara – qanaxma və narkoz maddələrinə allergiya aiddir.

Nadir hallarda aşağıdakılar da ola bilər:

• bədən temperaturunun yüksəlməsi;
• qarnın aşağısında sancışəkilli ağrılar;
• ümumi zəiflik və başgicəllənmə;
• sarı və ya qəhvəyi rəngli ifrazat.

Belə simptomlar əmələ gələn kimi, həkimə müraciət etmək lazımdır.

Xəstənin ümumi vəziyyəti yaxşı olarsa, sonrakı gün stasionardan evə yazıla bilər. Tam bərpaya təxminən 4-5 sutka vaxt lazımdır. Bu dövr spesifik müalicə tələb eləmir, amma, pasientə fiziki gərginlik və cinsi əlaqədən imtina məsləhət görülür. Qidalanma tam olmalıdır, amma artıq olmaz. Bərpa dövründə fizioterapiya, vitamin kompleksi məsləhət görülür.

Bir həftə sonra tikişlər sökülür, təxminən iki həftə sonra isə kontrol USM aparılır. Onun nəticələri əməliyyatın uğurlu alınması haqqında ilk məlumatı verir. Əsas məsələnin – qadının reproduktiv funksiyasını necə bərpa etməsini isə zaman göstərəcək.

Əməliyyatdan sonra hamiləlik

Yumurtalıqların fəaliyyətinin çərtilməklə stimulyasiyası, ovulyator funksiyanı bərpa edir. Amma ovulyasiya qabiliyyəti uzun müddətə bərpa olmur. Bir il ərzində fertillik xeyli azalır.

Diqqət! Yumurtalıqların drillinqindən sonra hamiləliyi uzun müddətə təxirə salmaq olmaz. Hamiləliyin ən optimal müddəti əməliyyatdan sonrakı ikinci-altıncı aylardı.

Fol turşusunun requlyar qəbulu, aktiv həyat tərzi, zərərli vərdişlərdən imtina, qida rasionuna vitaminlərlə zəngin məhsulların əlavə edilməsi, hamiləlik şansını artırmağa kömək edir. Postoperasion dövrdə təyin olunmuş hormonal preparatların qəbulu dayandırıldıqdan sonra, follikulun formalaşması daha intensiv gedir və mayalanma şansını artırır.

Polikistoz yumurtalıqlar sindromu artıq çoxdan müalicə olunandır. Yumurtalıqların drillinqi – effektiv və təhlükəsiz prosedur olub, problemi qısa müddətə və minimal risklərlə həll etməyə kömək edir.