Hidrotubasiya — diaqnostik və müalicəvi məqsədlə uşaqlıq boşluğundan keçməklə uşaqlıq borularına xüsusi məhlulun yeridilməsidir. Bu məqsədlə onu 50 ildən artıq tətbiq edirlər. Müasir dövrdə hidrotubasiyanın diaqnostik əhəmiyyətinin azalmasına baxmayaraq, boruların açılması məqsədilə istifadə olunan digər üsullara nisbətən üstünlüyə malikdir.

Boruların yuyulması nə vaxt lazımdır

Uşaqlıq boruları mayalanma prosesində böyük rol oynayır. Onlar spermatozoidlərin yumurtahüceyrəyə doğru hərəkəti üçün lazımdır. Əgər boruların keçiriciliyində pozğunluq varsa, mayalanma qabiliyyəti xeyli azalır, 25% halda isə tamamilə mümkün olmur.

Uşaqlıq borularının keçiriciliyinin pozulması müəyyən amillərin təsirindən baş verir. Onların ən geniş yayılmışı əvvəllər keçirilmiş abortlar və ginekoloji əməliyyatlardır. Bu qrupa həmçinin infeksion və virus xəstəliklərindən sonra baş vermiş fəsadlar və hormonal pozğunluqlar aiddir.

Boruların yuyulmasına göstərişlər aşağıdakılardır:

• uşaqlıq borularının hissəvi və ya tam bağlanması;
• uşaqlıq artımlarında sonsuzluğa gətirən bitişmə prosesləri;
• plastik əməliyyatdan sonra uşaqlıq borularının vəziyyətinə nəzarət;
• bir borunun çıxarılmasından sonra qalan borunun keçiriciliyinin yoxlanılması.

Boruların yuyulması təhlükəsiz və effektiv prosedur olub, pasientin xəstəxanada qalmasını tələb eləmir.

Borular necə yuyulur?

Manipulyasiya müəyyən şərtlərə əməl olunmasını tələb edir. Bunlara uşaqlıq yolunun II dərəcəli təmizliyi, qanın və sidiyin analizində ciddi dəyişikliklərin olmaması aiddir. Proseduru aşağıdakı hallarda aparmaq olmaz:

• cinsiyyət orqanlarının kəskin keçən iltihabi xarakterli xəstəlikləri;
• bədxassəli şişlər;
• ürək-damar patologiyaları;
• uşaqlıq yolundan səbəbi bəlli olmayan qanlı ifrazat;
• hamiləlik və ya ona şübhə olduqda.

Proseduru həkim stasionar şəraitdə ginekoloji kresloda aparır. Onun aparılma dövrü — menstrual tsiklin 7-ci günündən tez olmamalı və əsasən 12-14-cü günləridir, yəni, ovulyasiya ehtimalı yüksək olan zamandır.

Hazırlıq dövründə bağırsaq və sidik kisəsinin boşaldılması lazımdır.

Boruları açmaq üçün xüsusi cihazdan istifadə edilir. O, fizioloji məhlulu yığmaq üçün qab və manjetlə birşləşdirilmiş xüsusi uşaqlıq zondu ilə təchiz olunmuşdur.

Diaqnostik məqsədlə xəstənin ümumi vəziyyətinə və uşaqlıq boşluğunda təzyiqin göstəricilərinə nəzarət edərək izotonik məhlulu uşaqlıq borularına vururlar.

Borularda keçiricilik normal olarsa, maye sərbəst gedir, geri qayıtmır, boşluqdaxili təzyiq isə 60 mm c.s.-a düşür. Boruların hissəvi keçiriciliyndə təzyiq yalnız 100-120 mm c.s.-ə qədər düşür, tam bağlı olduqda isə azalma ümumiyyətlə qeyd olunmur, mayenin getməsi dayanır və geri axmağa başlayır.

Manipulyasiya zamanı pasientdə müxtəlif intensivlikli ağrı hissi ola bilər, hansı ki, prosedurun dayandırılmasına əsas kimi qiymətləndirilə bilər. Hidrotubasiyadan sonra qadın bir müddət tibb müəssisəsində həkimlərin nəzarəti altında qalmalıdır.

Boruların müalicəvi yuyulması

Müalicəvi məqsədlə manipulyasiya menstruasiyalararası dövrdə aparılır. Adətən 5-6 manipulyasiya kifayət edir. Müalicəvi qarışığı hazırlamaq üçün bir neçə dərman preparatı novokain və ya izotonik məhlulun tərkibinə yığılır.

Prosedurun sayı barəsində həkimlər arasında yekdil fikir yoxdur. Bəzi mütəxəssislər hesab edirlər ki, 5-6 dəfə azdır və manipulyasiyanın sayını 12-15-ə çatdırmaq lazımdır.

Boruları yumaq üçün bir qayda olaraq aşağıdakı dərman vasitələri istifadə olunur:

• antibakterial vasitələr — penisillin, streptomisin;
• kortikosteroidlər — (hidrokortizon, prednizalon) iltihabi və allergik reaksiyaları götürmək üçün;
• çapıqları götürmək üçün Lidaza;
• proteolitik fermentlər — (tripsin, ximotripsin) patoloji toxumaları əritmək üçün.

Hidrotubasiya uşaqlıq borularının vəziyyətini yaxşılaşdırır və bitişmələri ayırır. Onu elektroforez, ultrasəs, ginekoloji masaj ilə birlikdə kompleks protokolda təyin edirlər. Müalicə dövründə cinsi əlaqə və kontraseptiv vasitələrin tətbiqi dayandırılır.

Müsbət nəticə proseduru ən azı üç ardıcıl tsikldə apardıqda alınır.

Bundan başqa kistalar çıxarıldıqdan sonra hidrotubasiyanın aparılması müalicə planına daxildir. Onu laparoskopiyadan sonrakı bərpa dövründə də təyin edirlər. Müalicəvi mayelərin yeridilməsi bitişmələrin əmələ gəlməsinin qarşısını alır.

Ən yaxşı nəticə ximotripsinin fizioterapevtik məhlulla birlikdə istifadəsi zamanı alınır.

Diqqət! Kəskin iltihabi və infeksion xəstəliklərdə müalicəvi hidrotubasiya aparmaq olmaz!

Ağırlaşmalar

Pasientlərin 5%-ində müxtəlif xarakterli ağırlaşmalar müşahidə olunur. Onlara aiddir:

• bədən temperaturunun qəflətən qalxması;
• boruların ağrılı spazmı və ya onların cırılması;
• yeridilən preparatlara qarşı allergik reaksiyalar;
• uşaqlıq boynunda patoloji dəyişikliklər;
• cinsiyyət orqanlarında iltihabi xəstəliklərin kəskinləşməsi.

Böyük həcmli mayeni yüksək təzyiqlə yeritdikdə borunun divarı cırıla bilər. Ən çox rast gəlinən fəsad ağrı hissidir, hansı ki, dərinin avazıması, arterial təzyiqin düşməsi, fasiləli tənəffüslə müşayiət olunur. Güclü ağrılar endometrium tam olmadıqda, polip və ya bitişmə olduqda yaranır. Bu cür fəsadların riskini azaltmaq üçün yeridilən mayenin həcmini və aparatda təzyiqin səviyyəsini azaltmaq lazımdır.

İltihabi prosesin kəskinləşməsi nəticəsində yaranan ağırlaşmalar özünü bir neçə gündən sonra göstərir. Temperaturun yüksəlməsi, ümumi zəiflik, qasıq nahiyəsində yüngül ağrılar müşahidə olunur. İltihabın profilaktikası üçün antibiotiklər və sulfanilamid preparatları təyin edilir.

Bəzi pasientlərdə allergik reaksiyalar qeyd edilir. Dəri örtüklərinin qızarması, selikli qişaların ödemi, öskürək, fasiləli tənəffüs mümkündür. Belə hallarda allergiya verən preparatı müalicədən çıxartmaq lazımdır.

Boruların yuyulmasından sonra hamiləlik şansı

Bütün müalicə dövründə hamiləlikdən qorunmaq lazımdır (kontrasepsiya üsulları barədə bu məqalədə oxuyun). Aparılan terapiyadan sonra hamiləlik hətta növbəti menstrual tsikldə də tuta bilər. Lakin, belə hamiləlik çox vaxt erkən dövrlərdə açılır və ya uşaqlıqdankənar olur.

Müalicədən sonrakı iki-üç menstrual tsikl ərzində hamiləlikdən qorunmaq lazımdır, yalnız reabilitasion dövr bitdikdən sonra hamiləlik planlaşdırmaq olar. Uğurlu mayalanma pasientlərin üçdə birində qeyd edilir.

Müalicəvi hidrotubasiyadan sonra iltihab əlamətləri itir, hansı ki, vaginal müayinənin nəticələri ilə təsdiqlənir. Pasientlərin əksəriyyətində aybaşının normallaşması, menstrual tsikl və cinsi meylin bərpası qeyd olunur.

Müsbət nəticə olmadıqda süni mayalanmaya müraciət edilir — yumurtahüceyrə spermatozoidlə orqanizmdən kənarda mayalandırıldıqdan sonra embrion uşaqlıq boşluğuna yerləşdirilir.

Xülasə

Baxmayaraq ki son vaxtlar boruların yuyulmasına köhnəlmiş üsul kimi baxılır, əksər qadınların müsbət rəyi onun effektiv və təhlükəsiz olmasına dəlalət edir.