FOTO: Dölün ürəkdöyüntüsü nə vaxt eşidilir və həftələrə görə norması

Dölün ürək vurğularının tezliyi bütün hamiləlik dövründə daimi nəzarətdə saxlanılmalı olan parametrlərə aiddir. Hər bir hamilə qadın bilməlidir ki, uşağın ürəkdöyüntülərinin dəqiqəlik sayı onun normal inkişafının əsas göstəricisidir.

Dölün ürəyinin ilk dəfə vurması hamiləliyin 3-cü həftəsinə düşür. Lakin, buna baxmayaraq, onu hətta ultrasəs müayinəsindən istifadə etməklə hamiləliyin 6-cı (transvaginal üsulla 5-ci həftədən) həftəsindən tez təyin etmək mümkün olmur. Zənnimizcə gələcək analar üçün dölün ürəkdöyüntüləri haqqında bu məqalədə verilən məlumatlar çox vacib olmalıdır.

Uşağın ürəkdöyüntüləri nə vaxt eşidilir?

İnsanın ürəyinin inkişafa başlama vaxtı yığılması ilə üst-üstə düşmür. Hamiləliyin normal fizioloji gedişində qadına 5-6-cı həftələrdə transabdominal USM təyin olunur. Bu müayinə embrionun uşaqlıq boşluğundakı yerini dəqiq bilməyə və onun ürək-damar sisteminin inkişaf səviyyəsini qiymətləndirməyə imkan verir.

Əgər hamiləlik çox da yaxşı keçmirsə, 4-5-ci həftələrdə qadına transvaginal USM və qanda XQ analizi təyin olunur.

Dölün ürək fəaliyyətini qiymətləndirən mütəxəssislər vurğuların aşağıdakı xüsusiyyətlərinə diqqət yetirir:

• Ürək ritmi. Normal inkişaf zamanı ürək vurğuları bərabər zaman fasilələrindən bir baş verir. Lakin, sağlam dölün ürəyi həmişə ritmik yığılmır, onun bir qədər tezləşməsi və ya ləngiməsi ola bilər.
• Vurğu tezliyi. Bu, ürək fəaliyyətinin ən vacib parametri olub, təkcə ürək-damar sistemi haqqında məlumat vermir, həm də, uşağın bütün inkişaf prosesini xarakterizə edir.

Ürək yığılmağa başladığı vaxt vurğuların sayı ananınkı qədər, yəni, dəqiqədə 83-84 olur.

Hamiləlik həftələrinə uyğun dölün ürəkdöyüntülərinin sayı

Aşağıdakı cədvəldə uşağın bətndaxili inkişaf həftəsinə görə ürək vurğularının sayının fizioloji norması verilir.

Yığılmağa başladığı andan bir ay müddətində ürək vurğularının dəqiqəlik sayı hər sutka 3 vahid artmalıdır. Məhz bu səbəbdən 1-ci ay hamiləliyin müddətini asan təyin etmək olur.

6-dan 8-ci həftəyə qədər dölün ürəyi dördkameralıya çevrilir. Bu dövrdə ürək yığılmalarının sayı dəqiqədə 125-130-a çatır.

Embrional inkişafın 8-10-cu həftələrində ürək döyüntüləri dəqiqədə 170-180-ə qədər arta bilər, hansı ki, vegetativ sinir sisteminin tam inkişaf etməməsi ilə izah olunur.

Hamiləliyin 11-12-ci həftələrində ürək döyüntüləri 160-a çatır, lakin, 30 vahidə qədər dəyişə bilər. Bu göstəriciyə gələcək ananın fiziki aktivliyi, stress faktoru, orqanizmin oksigenlə təmin olunması, uşağın aktivlik dərəcəsi, həmçinin anada xroniki xəstəliklərin olub-olmaması təsir göstərir.

Hamiləliyin 15-ci həftəsindən uşağın dünyaya gəlməsinə qədər, ürəkdöyüntüləri ultrasəs müayinə üsulu ilə müntəzəm təyin olunur. Mütəxəssislər müayinə zamanı ürəyin yerləşməsinə, həmçinin ritminə və yığılma tezliyinə diqqət yetirirlər.

Diqqət! Ürəyin yığılma tezliyi uşağın cinsindən asılı deyil. Bu göstəriciyə uşağın uşaqlıq boşluğunda yerləşməsi və gəlişi təsir göstərir.

Hamiləliyin ikinci trimestrində ürəkdöyüntülərinin aşağı sərhədi dəqiqədə 85, yuxarı isə – 200 vurğudur.

Əgər ürək vurğularının tezliyi bu göstəricilərdən kənara çıxarsa, uşağa taxikardiya və ya bradikardiya diaqnozu qoyulur.

Dölün ürək vurğularının sayılma üsulları

Dölün ürək fəaliyyətinə müntəzəm nəzarət etmək üçün akuşer-ginekoloji praktikada aşağıdakı üsullardan istifadə edilir:

1. Ultrasəs müayinəsi – exokardioqrafiya. Bu sadə və yüksəkinformativli müayinə üsulu ilə dölün ürək fəaliyyətini öyrənməklə yanaşı, nəticələri rəqəmsal daşıyıcılarda saxlamaq olur. Hər bir hamilə qadın bütün hamiləlik dövründə 3 dəfə – 10-12, 21-23 və həmçinin 31-32 həftələrdə dölün exokardioqrafiyasını keçməlidir. Göstəriş olduqa müayinəni növbədənkənar da aparmaq olar.
2. Auskultasiya üsulu. Bu primitiv üsulda dölün ürək ritminə akuşer stetoskopu ilə bilavasitə ananın qarın divarından qulaq asırlar. Stetoskopa alternativ olaraq fonendoskopdan istifadə etmək olar və yaxud qulağı bilavasitə qarın divarına söykəyərək qulaq asmaq mümkündür. Baş gəlişində ürəkdöyüntüləri göbəkdən aşağı və sağ tərəfdə eşidilir. Əgər dölün çanaq gəlişi diaqnostika olunmuşsa, uşağın ürək vurğuları qarnın sol yarısında və göbək səviyyəsində təyin olunur. Çəp və köndələn gəlişlərdə ürəkdöyüntülərinə qulaq asmaq üçün yeri fərdi qaydada tapmaq lazımdır. Bir qayda olaraq, bu göbəkətrafı nahiyədən sağda və ya solda yerləşir. Auskultativ üsulun çatışmazlığına onu göstərmək olar ki, bu üsulla ürək ritmlərini hamiləliyin 27-28 həftəsindən sonra eşitmək olur və həm də, bu, akuşerdən xüsusi bacarıq tələb edir.
3. Kardiotokoqrafiya üsulu. Dölün ürək fəaliyyətini araşdırmaq üçün daha bir müayinə üsuludur. Amma kardiotokoqrafiya uşağın ürəyini göstərə bilmir. Bu üsulun əsas üstünlüyü ondadır ki, onu sancı və aktiv doğuş fəaliyyəti zamanı da istifadə etmək olur. Çox- və ya azsululuq, hamiləliyin gecikməsi, qadında şəkərli diabet, uşaqlıqda çapıq, gecikmiş toksikoz və həmçinin ciftin vaxtından əvvəl qocalması kimi göstərişlər olduqda, kardiotokoqrafiyanın aparılması mütləqdir.

Alternativ metod kimi dölün ürəkdöyüntülərini sayan portativ aparatları göstərmək olar. Hər belə cihaz fetal dopplerdən, nəticəni göstərən kiçik monitor və ultrasəs zondundan ibarətdir. Portativ aparatlar rahatdır və iş zamanı çətinlik törətmir.

Ürək fəaliyyətində hansı kənaraçıxmalar ola bilər?

Praktikada ürək vurğularının sayının artması azalmasına nisbətən daha çox rast gəlinir. Əgər dölün ürəkdöyüntüləri normadan çox yuxarı qalxmışsa, bu, uşağın orqanizmində xroniki oksigen aclığının olmasını göstərir.

Diqqət! Əgər hamiləlik zamanı qadın beta-blokatorlar qrupundan olan dərman qəbul etməyə məcbur olarsa, terapevtik dozanın və ya qəbul müddətinin artırılması dölün ürək fəaliyyətinin zəifləməsinə gətirə bilər.

Bətndaxili oksigen aclığı aşağıdakı hallarda yarana bilər:

• qanaxma və hamiləliyin açılış təhlükəsi;
• uşaqda ürək qüsurları;
• ana və ya dölün qanında hemoqlobinin azalması;
• ciftdə struktur və ya funksional dəyişikliklər, hansı ki, plasentar çatmamazlıq verir;
• göbək ciyəsinin uzanması, qısalması və ya burulması;
• hamilə qadının orqanizmində infeksion-iltihabi ocağın olması;
• uşağın baş beyin strukturlarında patoloji dəyişikliklər, hansı ki, beyin-onurğa beyni mayesinin (likvor) axınının çətinləşməsi və kəllədaxili təzyiqin atması ilə nəticələnir.

Əks vəziyyət – uşağın ürəkdöyüntülərinin sayının azalmasıdır. Əgər ürək vurğularının sayı normanın aşağı sərhədini keçmişsə, bu, aşağıdakılardan xəbər verir:

• uşaqda ağır bətndaxili patologiya;
• kəskin və ya xroniki xəstəliklər və döldə ürək qüsurları;
• toksikoz;
• göbək ciyəsinin burulması və ya sıxılması;
• ananın qan təzyiqinin düşməsi;
• uşaq orqanizmində ağır oksigen aclığı – hipoksiya.

Uzun müddət arxasıüstə yatan hamilə qadınlarda uşağın ürək vurğuları qısa müddət arzində azala bilər. Belə vəziyyət aşağı boş venanın sıxılması nəticəsində baş verir.

Hamiləliyi fəsadlı keçən qadınlara uşağın ürəkdöyüntülərini daimi nəzarətdə saxlamaq məsləhət görülür.