Hamiləliyin ikinci trimesteri 14–26-cı həftələri əhatə edir. Bu dövr birinci trimesterə nisbətən sakit keçir. Cift tam inkişaf etmişdir və uşaq ondan bütün qidalı maddələri alır. Skelet intensiv inkişaf edir, boy artır.

Hamiləliyin birinci və üçüncü trimesterləri barədə bu məqalələrimizdə oxuya bilərsiniz.

18-ci həftədən uşağın ilk hərəkətləri hiss edilir, hansı ki, ananın böyük sevincinə səbəb olur. Uşaqla anası arasında münasibət qurulur. Artıq sübut olunmuşdur ki, körpə öz anasının səsini tanıyır, ona görə də bu dövrdən uşaqla danışmaq məsləhət görülür. Gələcək ata da buna qoşulub, uşağın hərəkətlərini hiss edə bilər.

Dölün bütün orqan və sistemlərinin əsası artıq birinci trimesterdə qoyulmuş olur. Hamiləliyin ikinci trimesteri — onların yetişmə və həmçinin uşağın böyümə və çəki yığma dövrüdür.

2-ci trimesterdə qadının qarnı girdələşir və ətrafdakılar onun hamilə olduğunu bilir. Emosional fon stabilləşir, çünki, qadın öz yeni vəziyyətinə artıq uyğunlaşıb.

Hamilənin orqanizmində baş verən dəyişikliklər

Adətən 2-ci trimesterin əvvəllərinə qadında toksikoz əlamətləri keçir və ürəkbulanma-qusma onu artıq narahat etmir.

Hamiləliyin 13–14-cü həftəsindən uşaqlıq intensiv böyüyür. O, girdə forma alır. Dibi qasıqdan 10-15 sm yuxarıda yerləşir. Böyüyən dölün və artan dölyanı mayenin hesabına, uşaqlığın ölçüləri də böyüyür.

Hamiləliyin beşinci ayında dölün bütün bədəni yumşaq tüklə örtülür, hansı ki, tez də itir. Döş qəfəsində zəif hərəkətlər yaranır – əvvəlcə nadir, sonra isə – dəqiqədə 30-40 dəfə. Döl maye mühitdə inkişaf edir və tənəffüs hərəkətləri zamanı dölyanı maye ağciyərlərə daxil olur. Bu hərəkətlərin əhəmiyyətini qiymətləndirməmək olmaz. Birincisi, dölün ağciyərləri doğuşdan dərhal sonra nəfəs almaq üçün məşq edir. İkincisi, bu hərəkətlər ürəyə qanın gəlməyini asanlaşdırır: nəfəsalma zamanı döş qəfəsində mənfi təzyiq yaranır və bu, qanı sovurub ürəyə gətirir.

Dölün həzm orqanları doğuşdan xeyli qabaq fəaliyyətə başlayır. Amma sekretor funksiya zəif olur, çünki həzm traktında hələ qıcıqlandırıcılar yoxdur. Dölün dölyanı mayeni udması, onun tərkibində olan az miqdarda zülalların həzmilə nəticələnir.

2-ci trimesterdə lazımi analizlər

Hamiləliyin normal gedişində iyirminci həftəyə qədər ayda bir dəfə, iyirminci həftədən iyirmi səkkizinci həftəyə qədər – ayda iki dəfə mama-ginekoloqun konsultasiyasında olmaq lazımdır.

15-19-cu həftələrdə, trisomiyanın prenatal skrininqi aparılır. Bəzən onu "üçlü test" adlandırırlar. O, uşaqda genetik patologiyaların olmamasına əmin olmağa imkan verir.

20-ci həftədən başlayaraq, planlı baxışlarda həkim qarın çevrəsinin uzunluğunu, uşaqlıq dibinin hündürlüyünü, çəkini, arterial təzyiqi, iyirmi dördüncü həftədən isə – dölün ürəkdöyüntüsünü ölçür.

20-24-cü həftələrdə planlı USM aparılır. Bu müayinə birinci trimesterdəkindən daha dəqiqdir. Onu həm də "morfoloji" adlandırırlar, çünki dölün orqan və sistemləri tədqiq olunur.

24-26-cı həftələrdə koaquloqramma (qanın laxtalanmasının tədqiqi) analizi verilir.

Birinci trimesterdə olduğu kimi, hər dəfə ginekoloqa gedəndə, sidiyin ümumi analizi verilməlidir.

Qidalanma

Hamiləliyin ikinci trimesterində qarışıq qidalanma və onun tərkibində olan bitki və heyvani məhsullar çox əhəmiyyətlidir. Yeməyin dadlı və rəngarəng olması vacibdir, çünki, gələcək ananın iştah və əhvalı yüksək olmalıdır. Həzmin yaxşı getməsi üçün meyvə-tərəvəz tərkibli qidalara üstünlük verilməsi məsləhət görülür.

İkinci trimesterdə qadağan olunan məhsullara aiddir:

1. Qazlı sular.
2. Hisəverilmiş məhsullar.
3. Yağlı və qızardılmış yeməklər.
4. Tərkibində süni rəngləyici və konservantlar olan məhsullar.
5. Allergen tərkibli məhsullar (portağal, mandarin, çiyələk, şokolad və s.).

İkinci trimesterdə hamilələrə məsləhət görülən məhsullar:

1. Buğda çörəyi.
2. Sıyıqlar, qozlar.
3. Göyərti, balıq.
4. Yumurta, süd və südturşusu məhsulları.

İkinci trimesterdə rasionda kalsium və maqneziumun miqdarına xüsusi diqqət yetirilməlidir. Qida məhsullarında bu maddələr tez-tez rast gəlinir. Məsələn, qozlarda, günəbaxan və balqabaq tumlarında, paxlada, çovdar çörəyində, lobyada, mərcidə və digərlərində.

Hansı vitaminləri qəbul etmək lazımdır?

İkinci trimesteri ənənəvi olaraq "hamiləliyin qızıl dövrü" adlandırırlar. Çünki bu dövrdə toksikoz artıq olmur, qarın isə o qədər böyük deyil ki, gələcək anada diskomfort yaratsın. Bu dövrə əsasən orqan və sistemlərin inkişafı düşür. Prosesin yaxşı keçməsi üçün, hamilə qadın ginekoloqun bütün məsləhətlərinə əməl etməli və müəyyən nutrientlər qəbul etməlidir. İkinci trimesterdə ön plana məhz minerallar çıxır, hansı ki, defisiti hamiləliyin özünü təhlükəyə atır.

İkinci trimesterdə gələcək ana aşağıdakı vitamin və minerallara fikir verməlidir:

• Yod
• Dəmir
• Kalsium

Onları, qanın analizində defisit aşkarlanarsa, ya rasionu düzgün seçib qida ilə, ya da əlavə tablet şəklində almaq olar.

Yodu adətən hamiləliyin planlaşdırılma mərhələsindən qəbul edirlər, çünki bu elementin qalxanvari vəzin fəaliyyət göstərməsində xüsusi əhəmiyyəti var. Sonralar, hamiləlik baş tutduqda, o maddələr mübadiləsinə və uşağın düzgün yetişməsinə cavabdehdir. Buna görə də hamiləliyin ikinci trimesterində onun qəbulunu dayandırmaq olmaz. Əslində yod bütün hamiləlik və laktasiya dövrlərində qəbul edilməlidir. Onun defisiti zobun inkişafına və immun sistemin pozulmasına səbəb ola bilər. Sübut olunmuşdur ki, orqanizmə hər gün 250 mq dozada yodun daxil olması, IQ-sü yüksək olan uşaqların doğulmasına şərait yaradır.

İkinci trimesterin ən çox rast gəlinən fəsadı — dəmirdefisitli anemiyadır. Anemiya orqanizmin müdafiə funksiyalarını zəiflədir, uşaqlığın tonusunu artırır, zəiflik, yuxululuq, cift qandövranının pozulması və dölün hipoksiyasına səbəb olur. O, qanın ümumi analizi ilə diaqnostika olunur. Əgər hemoqlobinin miqdarı 110 q/l-dən aşağı düşərsə, həkim pəhriz məsləhət görür və tablet və ya sirop şəklində dəmir preparatları yazır. Dəmir həzm traktından fol turşusu və C vitamini ilə birgə daha yaxşı sovrulur.

2-ci trimesterdə hamilənin kalsiuma olan tələbatı artır, çünki uşağın skeletinin, həmçinin sinir, sidik-ifrazat və endokrin sistemlərinin formalaşması üçün vacib lazımdır. Bu elementin sutkalıq dozası 1500 mq-dır. Kalsiumun defisiti dölün böyüməsinin dayanmasına, hamilədə qıcolma və əzələ ağrılarına səbəb ola bilir. Həmçinin hesab edilir ki, hamiləlik vaxtı kalsium çatmamazlığı yenidoğulmuşda raxitin inkişafına təsir göstərir. Bu onunla əlaqədardır ki, məhz bətndaxili dövrdə sümük və süd dişlərinin əsası qoyulur. Amma kalsiumun dozasının çox olması da hamilənin böyrəyinə əlavə gərginlik yaradır, buna görə də rasiondakı kalsiumun miqdarının ginekoloqla birlikdə düzgün hesablanması vacibdir. Bu mikronutrient D vitamini ilə birgə və axşam saatlarında daha yaxşı sovrulur.

Tonus

“Uşaqlıq tonusunun yüksək olması” — bu diaqnozu demək olar ki, hamilələrin yarısı eşidir. O, təhlükəlidirmi və bu diaqnozda nə etməli?

Tonus hamiləliyin hər üç trimesterində rast gəlinə bilər və uşaqlıq əzələlərinin qeyri-iradi yığılması ilə özünü göstərir. Bu zaman qadın kritik günlərdəki ağrılara bənzər ağrı hiss edir. Nadir hallarda hamilə heç bir diskomfort hiss etmir. Belə olduqda, uşaqlığın yüksək tonusu ultrasəs müayinəsində aşkarlanır.

Yüksək tonusun səbəbləri və əlamətləri

Uşaqlığın tonusu artdıqda qadın aybaşı ağrılarına bənzər hisslər keçirir, çox vaxt bu özünəməxsus sancılarla müşayiət olunur və ona elə gəlir ki, qarın "daşlaşıb". Belə sancıların uşaqlıq yolundan qanlı ifrazatla müşayiət olunması, çox təhlükəli haldır.

Hipertonusun birinci trimesterdə əmələ gəlməsi daha təhlükəlidir. Adətən bu dövrdə tonus progestronun sekresiyasının pozulması ilə əlaqədar olur və müalicə tələb edir, əks təqdirdə uşağın itirilmə riski yüksəkdir.

2-ci trimesterdə (təxminən 20-ci həftədən sonra) tonus tez-tez olur, amma çox vaxt ağrısız keçir. Ona sancı məşqi deyilir. Əgər tonus uzun müddət və ağrılarla müşayiət olunarsa, bu, dölün hipoksiyasına səbəb ola bilər.

Uşaqlıq tonusunun artma səbəblərinə rezus-konflikt (ananın qanı rezus-mənfi olduqda yarana bilər), toksikoz, qalxanvari vəz xəstəlikləri (hipertireoz və hipotireoz), seks, virus xəstəlikləri (qrip, herpes), yüksək fiziki gərginlik, stress vəziyyətləri, oturaq həyat tərzi və s. aiddir.

Tonusun müalicə üsulları

Yuxarıda sadalanan simptomlar yarandıqda, təcili həkimə müraciət etmək lazımdır. Əgər həkim ciddi dəyişikliklər aşkarlamazsa, tonusu götürən xüsusi preparatlar — spazmolitiklər, maqnezium və B6 vitamini (No-şpa, Maqne B6) yazacaq. Hormonal preparatlar — Utrojestan və ya Düfaston progestronun sintezində problemlər olduqda təyin olunur. Daha ciddi hallarda hospitalizasiya göstərişdir.

Hamiləlik dövründə həkim təyin etməyən istənilən dərman vasitəsi həm ana, həm də dölün həyatı üçün ciddi mənfi təsirlər törədə bilər, buna görə də müalicəni yalnız mütəxəssislərə etibar etməlisiniz.

Tonus yarandıqda iş və dincəlmə rejiminə əməl etmək, hirslənməmək, yüngül fiziki məşqlər və təmiz havada olmaq vacibdir. Nikotin və alkoqoldan imtina edilməlidir. Və ən əsası — həkimin bütün məsləhətlərinə əməl edin.

Mümkün problemlər

Hamiləliyin ikinci trimesterində hamilə qadını hansı problemlər gözləyir?

Onlar aşağıdakılardır:

1. Süd vəzlərinin böyüməsi və gilələrin həssaslığının artması;
2. Qarnın aşağısında Brekston-Xiksin yalançı sancıları;
3. Qarnın böyüməsi və çəkinin artması;
4. Mədə turşuluğunun artması nəticəsində qıcqırma;
5. Dəri piqmentasiyasının dəyişməsi;
6. Dəri striyaları, bəzən qaşınmalarla müşayiət olunur;
7. Burun-udlağın selikli qişasının ödemləşməsi nəticəsində xorultu;
8. Diş ətinin yumşalması və qanamağa meylli olması;
9. Arterial təzyiqin dəyişməsilə əlaqədar başgicəllənmə;
10. Ayaqlarda qıcolmalar;
11. Təngnəfəslik;
12. Vaginal ifrazat;
13. Sidikçıxarıcı yolların infeksiyaları.

Gələcək ananın orqanizmi müəyyən dəyişikliyə məruz qalır və bu əlamətlər fiziolojidir. Amma mütləq deyil ki, sadalanan bütün problemlər hamilə qadında olsun. Bunlar mümkün ola biləcək (nəzəri) çətinliklərdi. Əksər qadınları 2-ci trimesterdə bu siyahıdan elə də çox şey narahat etmir. Unutmayın ki, sizin əhvalınızın yüksək olması, daha vacibdir!

2-ci trimesterdə nə qadağan edilir?

Gələcək analara ikinci trimesterdə aşağıdakılar qadağan edilir:

• Siqaret çəkmək və alkoqol qəbulu;
• Stress, əsəbiləşmə, həddən artıq yorulma;
• Dar, sıxıcı paltarlar geyinmək;
• Üç kiloqramdan artıq yük qaldırmaq;
• Saunada, isti hamamda 15 dəqiqədən artıq olmaq;
• Həkimin təyin etmədiyi dərman qəbul etmək.

2-ci trimesterdə cinsi əlaqə

Hamiləliyin normal gedişində ikinci trimesterdə cinsi əlaqə qadağan edilmir. Amma bu zaman "ekstremal" pozalardan uzaq durmaq lazımdır. Partnyor diqqətli və ehtiyatlı olub, qadının hamilə olduğunu unutmamalıdır.

Kişilərin əksəriyyəti dölü zədələməmək üçün çalışırlar ki, sekslə məşğul olmasınlar. Amma bu cür düşünməyin heç bir əsası yoxdur. Əgər sizin istəyiniz qarşılıqlıdırsa və seçilən vəziyyət gələcək ana üçün komfortludursa, cinsi əlaqə gələcək uşaq üçün heç bir təhlükə törədə bilməz.

Hamiləlik dövründə cinsi əlaqə barədə daha ətraflı bu məqaləmizdə oxuya bilərsiniz.

Soyuqdəymə və digər xəstəliklər

Bütün dərman maddələrinin qəbulunu hamilə qadın həkimlə razılaşdırmalıdır. Çünki, onlar dölə pis təsir etdiklərinə görə, əksəriyyəti hamilə və südverən qadınlara əksgöstərişdir.

Buna görə də, əlavə dərman qəbul etməmək üçün, gələcək ana çalışmalıdır ki, xəstələnməsin. Məsələn, soyuqdəymə və qripdən qorunmalıdır. Bununla əlaqədar immun sistemi əvvəlcədən – hələ hamiləliyə hazırlıq dövründən möhkəmləndirmək lazımdır (vitaminlərin qəbulu, soyuq duş, təmiz havada requlyar gəzmə, fiziki məşqlər və s.).

Qripin epidemiya dövründə (fevral-mart) çalışın insanların çox toplandığı ictimai yerlərdən uzaq durasınız. Çox soyuq və istidən qaçın, olduğunuz otağın havasını müntəzəm dəyişin.

Hamiləlik dövründə soyuqdəymə barədə daha ətraflı bu məqaləmizdə oxuya bilərsiniz.

Müsbət əhval-ruhiyyənizi saxlayın və özünüzü yormayın. Yadda saxlayın ki, artıq çox yaxın zamanlarda siz yeni insana həyat bəxş edəcəksiniz. Qoy bu fikirlər sizə daha çox sevindirsin!