FOTO: Süd vəzisinin adenoması

Süd vəzisinin adenoması əsasən vəzli toxumadan inkişaf edən xoşxassəli törəmədir. Bu problem adətən 30 yaşına qədər qadınlarda rast gəlinir. Şişin diametri bir qayda olaraq 1-3 sm-i keçmir. Çox nadir hallarda törəmə 5 sm-ə qədər böyüyür. Bu halda şişin tərkibində fibroz toxuma olduğu üçün fibroadenoma adlanır.

Süd vəzi adenomasının inkişaf səbəbləri

Süd vəzisi adenomasının yaranma səbəbləri aşağıdakılardır:

• cinsi hormonların disbalansı;
• qalxanvari və mədəaltı vəz patologiyaları;
• qaraciyərin disfunksiyası.

Şəraityaradıcı amillər arasında tez-tez baş verən stress vəziyyətlərini qeyd etmək olar. Bu onunla əlaqədardır ki, stress orqanizmdə kortikosteroidlərin əmələ gəlməsini dəfələrlə artırır, hansı ki, metabolizm proseslərinin pozulmasına gətirib çıxarır.

Adenomanın inkişafına səbəb olan amillər arasında doğuşu, südverməni, abort və ağrılı menstruasiyanı xüsusi qeyd etmək olar. Patologiya cinsiyyət orqanlarının xroniki xəstəlikləri, siqaretçəkmə və oral kontraseptivlərin qəbulu fonunda inkişaf edə bilər.

Süd vəzi adenomasının əlamətləri

Adenoma – hormondan asılı xəstəlikdir, yəni, şişin böyüməsi estrogenlərin səviyyəsindən asılıdır. Adətən bu törəmələr hormonal fonu tez-tez dəyişən reproduktiv yaşlı qadınlarda rast gəlinir. Bu baxımdan doğuşdansonrakı hormonal disbalans, erkən düşüklər, menstrual tsiklin başlanması əhəmiyyət daşıyır.

Süd vəzi adenomasının əlamətlərinə aiddir:

• süd vəzisinin dərinliyində səthi hamar, konturu dəqiq olan, hərəkətli bərk törəmə;
• menstruasiyadan qabaq şişin bir qədər böyüməsi mümkündür;
• ağrı sindromu.

Patologiya eyni zamanda hər iki süd vəzisində ola bilər. 20% halda çoxsaylı adenomalar rast gəlinir. Patoloji prosesə birləşdirici toxuma qoşulduqda, sinədə göynədici ağrılar ola bilər.

Bu formalardan başqa, giləətrafı və gilə zonasının adenomaları ayırd edilir. Bu zaman törəmə bilavasitə süd kanalcıqlarının daxilində inkişaf edir. Törəməni adi gözlə görmək olar. Bu halda şəffaf ifrazat və dəridə kiçik xoralaşma ola bilər.

Bütün xoşxassəli şişlər kimi, adenoma yaxın limfa düyünlərinın zədələnməməsi ilə xarakterizə olunur. Şiş bir qayda olaraq, parçalanmır, buna görə də, bədxassəli şişlərə xas olan intoksikasion sindrom olmur.

Adenomanın diaqnostikası

Süd vəzi adenomasının müalicəsi dəqiq diaqnostika tələb edir. İlk növbədə həkim anamnez toplayır və süd vəzisini əlləyir. Hər dəfə menstruasiya qurtardıqdan sonra süd vəzisi xəstəliklərini inkar etmək üçün özünümüayinə məsləhət görülür. Belə profilaktik tədbir patoloji prosesi inkişafının başlanğıc mərhələsində təyin etməyə və vaxtında tədbir görməyə imkan verir.

Mammoloq mütləq qaydada hormonların səviyyəsini bilmək üçün qanın ümumi və biokimyəvi analizini təyin edir.

Diaqnozu təsdiqləmək üçün aşağıdakı aparat metodları təyin olunur:

• Rentgen mammoqrafiya – adenomanı aşkar etmək üçün kontrast rentgenoqrafiya istifadə edilir. Bu müayinə metodu şişi aşkarlamağa və kanalların keçiriciliyini və vəziyyətini təyin etməyə imkan verir.
• MRT – şişin strukturunu təyin etmək üçün istifadə edilir.
• Radioizotop skanerləşdirmə – şişin etiologiyasını və ətraf toxumalara metastaz verməsini təyin etməyə imkan verir.

Patoloji dəyişikliklər aşkar olunduqda, əlavə müayinə üsulları və analizlər, məsələn, estradiol və progestronun səviyyəsi təyin olunur. Qanın onkomarkerlərə görə müayinəsi aparılır ki, bədxassəli şiş vaxtında aşkarlansın.

Süd vəzi adenomasının müalicəsi

Ölçüsü 1 sm-i keçməyən şişlər dinamik müşahidə tələb edir. Bu halda müəyyən zaman intervalı ilə USM və mammoqrafiya keçmək lazımdır. Həkim fərdi qaydada konsultasiya vaxtları təyin edir və müəyyən profilaktik məsləhətlər verir.

Adenomanın dərman müalicəsi yoxdur. Hormonal və digər preparatlar patoloji toxumanı məhv edə bilmir. Homeopatik vəsaitlər şişin inkişafını yalnız dayandırmaq üçün istifadə edilə bilər.

Süd vəzisinin adenoması aşağıdakı hallarda çıxarılır:

• bədləşməyə şübhə olduqda: USM və mammoqrafiya zamanı adenoma xərçəngə bənzəyə bilər, buna görə də, həkimlər özlərini sığortalamaq üçün törəmənin cərrahi üsulla çıxarılmasını məsləhət görür.
• şişin intensiv böyüməsi: kosmetik defektin yaranması onun vaxtında çıxarılmasını tələb edir və bu süd kanalları və sinirlərin sıxılması kimi fəsadların inkişafının qarşısını alır.

Adenomanın cərrahi müalicəsi

Süd vəzisi adenomasının cərrahi müalicəsi bir neçə üsulla aparılır. Uyğun üsulu həkim diaqnostika apardıqdan sonra fərdi qaydada təyin edir. Əgər adenoma fibroadenomaya və ya axacaqdaxili papillomaya keçirsə, cərrahi əməliyyat təcili şəkildə təyin edilir.

Hazırda süd vəzi adenomasının cərrahi müalicəsinin iki əsas üsulu var:

• Enukleasiya – adenomanın çıxarılması üçün tətbiq edilir. Bu zaman yalnız patoloji dəyişilmiş toxuma çıxarılır, sağlam hissələr tam saxlanılır. Bu cərrahi müdaxilə həm yerli, həm də ümumi anesteziya altında aparılır.
• Sektoral rezeksiya – şiş toxumasının ondan 1-3 sm aralı məsafədə yerləşmiş sağlam toxuma ilə birlikdə kəsilib çıxarılmasıdır. Bu metod o vaxt təyin olunur ki, prosesin xoşxassəli olmasına şübhə var. Əməliyyatdan sonra bəzi hallarda döşün formasında defekt yaranır. Əməliyyatın bu növü medikamentoz korreksiya və rentgenoterapiya tələb etmir.

Aparıcı dünya klinikalarında süd vəzi adenomasının müalicəsi krioablyasiya və lazeroablyasiya üsulları ilə həyata keçirilir. Bu halda hospitalizasiya tələb olunmur. Müalicədən sonra vizual defekt olmur, hansı ki, hər bir qadın üçün vacibdir. Bu cür müalicənin qiyməti adi cərrahi üsuldan bahadır.

Adenomanın qarşısının alınması

Hər bir qadın öz sağlamlığına nəzarət etməlidir. Mütləq qaydada hər ay güzgü qabağında süd vəzləri müayinə olunmalıdır. Bu, əsasən irsiyyətində süd vəzi və cinsi orqanların törəmələri olanlara aiddir. Hər 6 aydan bir ginekoloqa müraciət edib analizlər vermək və süd vəzi xəstəliklərinə görə yoxlanmaq lazımdır.

Mədəaltı vəzi, yumurtalıq və qalxanvari vəzlərin xəstəliklərində müalicəyə mümkün qədər tez başlamaq lazımdır. Bu cür yanaşma orqanizmdə hormonal fonun dəyişməsinin qarşısını alır və süd vəzlərində patologiyaların inkişafını mümkünsüz edir. Süd vəzi adenomasının profilaktikasında vacib rollardan biri – artıq çəkinin azaldılması və düzgün qidalanmadır.

Xəstəliyin yaranmasına minimal şübhə qadının diqqətini artırmalıdır. Mümkün qədər tez həkimlərə – mama-ginekoloqa və ya mammoloqa müraciət etmək lazımdır. Zərərli vərdişlərdən əl çəkmək və gündəlik rejimi normallaşdırmaq vacibdir. Xəstəliyin profilaktikası məqsədilə aparılan sadə profilaktik tədbirlər adenomanın yaranma ehtimalını azaldır.

Xəstəliyin proqnozu

Süd vəzi adenomasının bədxassəli şişə çevrilmə ehtimalı azdır. Bu xarakterli şişlərin inkişafı hamiləlik və laktasiya üçün əksgöstəriş hesab edilə bilməz. Adenomanın 5 sm-dən böyük olması bədləşmə riskini artırır və proqnozu pisləşdirir.

Süd vəzi adenoması – hormonal pozğunluqların nəticəsidir, amma xərçəngin başlanğıcı deyil. Belə patoloji törəmə mütləq mütəxəssis konsultasiyasını tələb edir. Həkim diaqnostik tədbirlər aparır və alınmış nəticələrə uyğun müalicə təyin edir.