FOTO: Hamiləlik zamanı necə qidalanmalı

Hamiləliyin elə ilk əlamətləri yarandığı andan qadın öz yeməyinə diqqətli yanaşmalıdır. Beləki, yemək yeyərkən, o, daima gələcək uşağını nəzərə almalıdır. Bu səbəbdən, qidanın tərkibində dölün inkişafı üçün lazım olan vitamin və mineral maddələrin hamısı olmalıdır.

Hamilə olduqlarını öyrəndikdən sonra qadınların çoxsu çəkini artırmamaq üçün pəhriz saxlayır. Bundan başqa, əksər qadınlar yaxşı bilirlər ki, artıq çəki çox vaxt erkən doğuşlara və dölün hipoksiyasına səbəb olur.

Menyuda hansı məhsullar olmalıdır

Düzgün qidalanma hamiləliyin erkən dövrlərində daha vacibdir. Hamilələrin qida rasionunda fol turşusu, kalsium, fosfor, sink, dəmir, B, C, E vitaminlərilə zəngin qida məhsulları olmalıdır.

Fol turşusunun (B9 vitamini) defisiti əsasən uşaqda psixi inkişafın pozulmasına və erkən doğuşlara səbəb olur. Həmçinin, fol turşusu dəri və selikli qişaların vəziyyətinə cavabdehdir. Hamiləlik vaxtı onun defisiti qadının özündə anemiyaya gətirə bilər.

Bu səbəbdən, birinci trimestrdə menyuya süd məhsulları, ət, balıq, təzə tərəvəz və meyvələr əlavə etmək lazımdır. Nəzərə almaq lazımdır ki, termiki işlənmə zamanı bu vitamin praktiki olaraq süddən başqa bütün qida məhsullarında parçalanır.

Toksikoz – düzgün qidalanmanın pozulmasının əsas səbəblərindən biridir. O, əsasən birinci trimestrdə müşahidə edilir. Bu zaman qəlyanaltı istəyini duzlu, ədvalı və ya turş bir şeylə təmin edə bilərsiniz. Lakin bu qidalardan az istifadə etmək lazımdır. Yaxşı olar ki, yemək asan həzm olunan məhsullardan hazırlansın.

Demək olar ki, bütün hamiləlik dövründə menyuda süd olmalıdır. Artıq hamiləliyin 6-cı həftəsindən uşağın skeletinin əsası qoyulur, buna görə də, qidada kalsium və fosforun miqdarı yüksək olmalıdır. Məhz süd məhsullarında bu maddələrin miqdarı ideal nisbətdədir. Süddən başqa hamilənin qida rasionunda yoqurt, qatıq, xama, qaymaq və s. ola bilər.

9 həftəlik hamiləlikdə qidada yarmalar, sitrus meyvələri, qara qarağat, itburnu meyvələri olmalıdır. Bütün bu məhsulların tərkibində uşağın damar sistemi üçün lazım olan P və C vitaminləri vardır.

10-cu həftədən əsas fikir qanyaranmaya kömək edən məhsullara yönəlməlidir. Bu dövrdə hamilə kəsmiyi çox yeməlidir. Kəsmik həmçinin sümüklərin və dişlərin inkişafına müsbət təsir göstərir.

Sink qoxu və dadbilmə orqanlarının, cinsiyyət və qanyaranma sisteminin optimal inkişafı üçün lazımdır. Bu mineral E vitamini ilə birlikdə ana və dölün immun müqavimətini xeyli gücləndirir, ürək əzələsinin effektiv fəaliyyətini təmin edir. Sink və E vitamini soyada, toyuq yumurtasında, bitki yağlarında, brokkolidə, Brüssel kələmində, salat yarpağında, ispanaqda üstünlük təşkil edir.

12-ci həftə E və C vitaminlərinin defisiti nəticəsində ciftin qopma riski ilə müşayiət oluna bilər. Qidada vitaminlərin çatmamazlığı qalxanvari vəzin fəaliyyətini pozur. Bu təhlükədən qaçmaq üçün, menyuya çoxlu dəniz məhsulları əlavə etmək tövsiyə olunur.

13-cü həftədən başlamaqla, qadın çəki artımına fikir verməlidir. Çəkinin azalması və ya artması nəticəsində hamiləlik fəsadlarla keçə bilər. Buna görə də, ginekoloq və ya dietoloqun məsləhətlərinə qulaq asmaq lazımdır. Onlar məhsulların hansılarını yemək olar və ya əksinə, hansılardan uzaq durmaq lazım olduğunu sizə izah edəcəklər.

Qidalanmaya aid ümumi məsləhətlər

Hamiləlik zamanı qidalanma əsasən fərdi xarakter daşıyır. Çox şey gələcək ananız orqanizmindən, hamiləliyin gedişindən və dölün vəziyyətindən asılıdır. Lakin, bir neçə ümumi qayda vardır ki, hamilə qadınların hər birinə uyğun gəlir.

Hamilənin rasionunda aşağıdakılar mütləq olmalıdır:

• yağsız ət;
• tərəvəz;
• meyvələr;
• bitki yağı;
• kərə yağı;
• süd məhsulları;
• yarmalar;
• yumurta;
• quru meyvələr;
• dəniz kələmi;
• balıq;
• təzə göyərti;
• çovdar çörəyi.

Xoşlamadığınızı yemək məcbur deyil. Hamiləlik pozitiv əhval-ruhiyyədə keçməlidir. Hamiləlik zamanı qidalanma rəngarəng və dadlı olmalıdır. Əsas tələb yeməyi hazırlayarkən təbii və keyfiyyətli məhsullardan istifadə etməkdir:

1. Bütün meyvə və tərəvəzlərin qabığını təmizləmək lazımdır, beləki, dölə mənfi təsir edə biləcək pestisidlər məhz orada toplanır. Fol turşusu, zülal, yod, yarımdoymuş yağ turşuları ilə zəngin qidaları unutmaq lazım deyil, əks təqdirdə erkən doğuş və dölün inkişaf qüsurları ilə doğulma riski arta bilər.
2. Dəniz kələmini və balığı həftədə ən azı 1-2 dəfə istifadə etmək lazımdır. Zülal və fol turşusu ilə zəngin olan ən asan qida təzə göyərti və yağsız əti, məsələn, toyuq ətini misal göstərmək olar.
3. Uşaqlığın böyüməsi bağırsağa təsir edərək xroniki qəbizliyə gətirir. Rasiona bitki tərkibli məhsullar əlavə etməklə ondan qorunmaq olar. Erkən dövrlərdə lifli məhsulları isə, tərəvəz salatlarından almaq olar. Yeməkləri çuğundurdan hazırlamaq və çovdar çörəyi yemək məsləhət görülür. Paxlalı bitkilərin istifadəsinə ehtiyatla yanaşmaq lazımdır, çünki, onlar yaxşı həzm olunmur.
4. Yağları da unutmaq olmaz. Yağlardan enerji və prostaqlandinlər alınır. Sonuncular doğuş fəaliyyətinə və hamilənin həzm və ürək-damar sisemlərinin işinə müsbət təsir göstərir. Birinci trimestrdə əsas üstünlük bitki və təbii kərə yağlarına verilir.
5. Hamiləlik zamanı gündə 50 qramdan artıq şəkər istifadə etmək məsləhət görülmür. Tort və digər şirniyyatlar artıq çəki verir. Dölün düzgün formalaşması üçün hamilə qadın gündə 2500 kalori enerji almalıdır. Bunun 10%-i zülalların, 30%-i yağların və təxminən 55%-i karbohidratların payına düşür, hansı ki, yarmanın, makaronun, meyvə-tərəvəzin tərkibində olur.

Hamilə qadın gündə ən azı 3 dəfə yemək yeməlidir. Müxtəlif batonları, çipsi və qoz-fındığı artıq unutmaq lazımdır. Həmçinin fast-fud, qazlı içkilər, duzlu, aromatikləşdirilmiş, şirinləşdirilmiş, konservantlı qidaların istifadəsi məsləhət görülmür.

Diqqət! Hamiləlik zamanı artıq çəki yığmaq qorxusundan yeməyi azaltmaq olmaz. Əgər ana və döl üçün təhlükəli çəki artımı olarsa, ginekoloq menyuda məhdudiyyət etməyi tövsiyə edəcək. Ona qədər yaxşı iştaha – sağlam uşağın yetişmə əlamətidir.