Əgər aybaşı vaxtında gəlməyəndə qadın hamilə olduğunu dəqiq bilsəydi, hər şey əla olardı. Lakin, bu nadir hallarda belə olur və hamiləliklə əlaqədar ilkin əlamətlər müxtəlif cür özünü büruzə verir.

Hər bir qadın orqanizmi unikal olduğu kimi, hamiləlik də özünü fərqli göstərir. Hətta, 1-2 ay ərzində hamiləlik əlamətlərinin heç olmaması da mümkündür. Buna görə də, ilk şübhələr yaranan kimi, ginekoloqa müraciət etmək lazımdır.

Yumurtahüceyrənin mayalanması ovulyasiyadan sonra 1 sutka ərzində baş verir. Hamiləliyin ilk əlamətlərini qadın ovulyasiyadan 7-10 gün sonra hiss edə bilər.

Xorionik qonadotropin – XQ embrion uşaqlığa fiksasiya olunduqdan sonra, qadının qanı və sidiyində təyin olunan hormondur. Bəzən ona "hamiləlik hormonu" da deyilir.

Hamiləliyin əlamətlərini mayalanmadan sonra bir həftədən tez aşkarlamaq mümkün deyil. Ən dəqiq üsul növbəti aybaşının gəlmədiyi ilk gün hamiləlik testi etməkdir. Lakin, qeyd etmək lazımdır ki, aybaşı ləngiməsinin səbəbləri də az deyil. Bunlara hormonal pozğunluq, stres vəziyyəti, idmanla aktiv məşğul olmaq, antibiotik, kontraseptiv və digər preparatların qəbulu aiddir.

Hər bir qadında aybaşı tsiklinin davam müddəti fərdidir və adətən 28-36 gün çəkir. Təqvimdə aybaşının ilk gününü qeyd etməklə ləngiməyə nəzarət etmək olar. Amma, sağlam pasientlərdə də bəzən aybaşı tsikli pozula bilir. Belə qadınlar hamiləliyin ilk əlamətlərini özlərində çətin aşkarlayır.

Bazal temperaturun qalxması

Bəzi qadınlar özlərində bazal temperaturu ölçür. Onun köməyilə ovulyasiya vaxtını, yəni, hamilə qalmaq riskinin çox olduğu günləri bilmək olur. Bazal temperatur ovulyasiya gününə qədər yuxarı səviyyədə qalır. Aybaşı ləngiməsi zamanı bazal temperaturun yuxarı səviyyədə qalması, yəni, düşməməsi, hamiləliyin ilk əlamətlərindən biri ola bilər. Bu temperatur adi termometrlə düz bağırsaqda ölçülür.

BT yuxudan ayılan kimi, hələ yataqda olarkən, ölçülməlidir. Əgər termometrdə 37 dərəcədən yuxarı görsəniz, hamiləlikdən şübhələnmək olar. Əgər hamiləlik olmazsa, bazal temperatur düşür, aybaşı vaxtında gəlir.

Aybaşının olmaması

Aybaşının vaxtında gəlməməsi hamiləliyin ilk əlaməti kimi qiymətləndirilir. Lakin, ləngimə həmişə hamiləlik demək deyil! İstənilən xəstəlik və ya stres hormonal fonu dəyişdirərək aybaşı ləngiməsi verə bilər.

Həmçinin, qadın hamiləliyin erkən dövrlərində aybaşıyabənzə qanaxma da görə bilər. Hamiləliyin erkən dövründə olan belə qanaxmalar adi menstruasiyadan ifrazatın rənginə və miqdarına görə fərqlənir. Əsas fərqlər – aybaşının çox az olması və tez qurtarmasıdır. Bu cür qanaxmanın səbəbi mayalanmış yumurtahüceyrənin uşaqlıq divarına implantasiyasıdır.

Aybaşı ləngiməsi haqqında daha ətraflı bu məqaləmizdə oxuya bilərsiniz.

Ürəkbulanma və qusma

Qadınların əksəriyyəti ürəkbulanma və əzginliyi hamiləliyin ilk əlamətləri kimi qiymətləndirir. Amma belə əlamətlər zəhərlənmələrdə, mədə-bağırsaq və qaraciyər xəstəliklərində də müşahidə olunur. Hamiləliklə əılaqədar olan ürəkbulanma adətən səhərlər olur, lakin, qanda şəkərin səviyyəsi kəskin düşərsə, gün ərzində də ola bilər.

Erkən dövrlərdə toksikozun yaranma səbəbi orqanizmin zərərli maddələrdən azad olmaq istəyidir. İkinci trimestrdə isə toksikoz, qadını "yad orqanizmdən" qurtulmaq üçün narahat edir. Bəzi pasientləri toksikoz hətta bütün hamiləlik boyu narahat edir. Bu psixoloji toksikoz adlanır. Qeyd edək ki, həm çox hamilə qalmaq istəyənlərdə, həm də, hamiləlikdən həddən artıq qorxan qadınlarda səhərlər ürəkbulanma ola bilər.

Hamiləlik zamanı rast gəlinən ürəkbulanma və qusma haqqında daha ətraflı eyni adlı məqaləmizdə oxuya bilərsiniz.

Dad hissiyyatının dəyişməsi

Hamiləlik zamanı qanda hormonların səviyyəsinin artmasını ağızda metallik dada görə təyin etmək olar. Eyni zamanda, qida məhsullarının da dadı dəyişə bilər. Qeyri-adi məhsullara meyl arta bilər. Amma bu əlamət adətən gec dövrlərdə yaranır.

Döşlərin ağrılı olması və böyüməsi

Hamiləlik baş verdikdə süd vəziləri laktasiyaya – südverməyə hazırlaşır. Döşlər bərkiyir, ağrılı olur. Adətən gilələr tündləşir və daha həssas olur. Bəzən venalar daha çox görünür, gilənin ətrafındakı areola genişlənir. Bəzi qadınlar areoladakı xırda məməciklərin böyməsini qeyd edir. Gilələrdən südün və ya sarı ifrazatın gəlməsi hamiləliyin aydın əlamətidir.

Demək olar ki əlamətlər fərdi xarakter daşıyır və hətta ola bilər hamilə qadın onların heç birini özündə tapa bilməsin!

Tez-tez sidiyə getmə

İmplantasiyadan bir həftə sonra bəziləri sidik ifrazının tezləşdiyini qeyd edir. Bu, XQ hormonunun ifrazı ilə izah olunur. Məhz, o, çanaq orqanlarının qan dövranını artırır. Nəticədə, sidik az olduqda da, sidik kisəsinin dolması hissiyyatı yaranır, özü də qadını gecələr daha çox narahat edir. Amma, tez-tez sidiyə getmə çox hallarda sistit və ya uretritlə əlaqədardır. Əsas fərq bundadır ki, belə xəstəliklərdə sidiyə getmə zamanı diskomfort və göynəmə olur.

İmplantasion qanaxma

Mayalanmadan təxminən 6-12 gün sonra cinsiyyət yollarından al rəngli qanlı ifrazat ola bilər. Onlar adi aybaşıdan rəngi ilə fərqlənir. Bu mərhələdə embrionun uşaqlıq divarına oturması baş verir. Bəzi pasientlər heç bir ifrazat görmür, bu da normal hal sayılır. Həmçinin, sarı və al rəngli kreməbənzər ifrazatlar da ola bilər. Belə rəngli ifrazatlar uşaqlıq boynunun eroziyasında da olur, hamiləlik vaxtı o kəskinləşir.

Yorğunluq və yuxululuq

Orqanizmdə baş verən dəyişikliklərlə əlaqədar maddələr mübadiləsi daha sürətli gedir. Elə həmişə yatmaq və ya dincəlmək istəyirsən. Əsas da gündüz vaxtı yuxu gəlir. Bu, progestronun işidir, hansı ki, sedativ təsir göstərir.

Uşaqlıq yolundan gələn təbii ifrazatın artması

Bəzi hamilələrdə servikal seliyin həcmi artmış olur. Bunun da səbəbkarı – progestrondur. Lakin, bu göstərici dəqiq və stabil hesab edilmir.

Soyuqdəymə əlamətləri, əzginlik

Hamiləliyin normal gedişində immunitet fizioloji azalır. Bu, ondan ötrüdür ki, orqanizm dölü yad cisim kimi qəbul etməsin. Bu dövrdə asqırma, burun tutulması, boğazda qıcıqlanma yaranır. Bəzən bədən temperaturu qalxır. Bu zaman güclü təsir edən preparatların istifadəsi məsləhət deyil. Uşağı qorumaq üçün xalq təbabəti vasitələrinə üstünlük verilməlidir.

Emosional dəyişikliklər

Hamiləliyin lap əvvəllərindən qadın orqanizmində emosional sıçrayışlar baş verir. Əvvəllər qadlının əhvalı şən olur, sonralar isə dəyişərək kövrək və küsəyən olur. Tez-tez əsəbiləşir və ətrafdakılara hirslənir. Bu səbəbdən yaxın adamlarla münasibət pozulur.

Beldə və qarnın aşağısında ağrı

Erkən dövrlərdə bəzi qadınlar qarnın aşağısında və bel nahiyəsində ağrı hiss edir. Bu əlamət sistit, ağır fiziki gərginlik və pielonefrit nəticəsində ola bilər. Həmçinin bu, düşük təhlükəsindən xəbər verə bilər.

Diqqət! Əgər qarnın aşağısındakı sancı qanaxma ilə müşayiət olunarsa, onda, mütləq qaydada həkimə müraciət etmək lazımdır!

Bunlardan başqa digər əlamətlər də ola bilər

1. İshal və ya qəbizlik – hormonların artması nəticəsində bağırsaq tez boşalır və pis işləməyə başlayır. Orqanizm bu üsulla çalışır ki, uşaq üçün yer azad etsin. Bu, köp, qəbizlik, hərdən ishal verir. Əgər siz uşaq gözləyirsinizsə, xalq təbabətinin hamilələr üçün olan xüsusi vasitələrindən istifadə edin. Bəzilərində babasil yaranır. O, adətən ikinci və üçüncü trimestrdə narahat edir. Lakin, əvvəl doğmuş qadınlar artıq hamiləliyin ilk həftələrindən narahatçılıq hiss edir.
2. Yuxusuzluq və "qarışıq" yuxu – bəzi qadınlar yuxu problemi yaşayır. Yuxu çox erkən gəlir. Lakin, hətta gecə yaxşı dincəldikdən sonra da yorğunluq və əzginlik keçmir.
3. İy problemləri – hamiləlik zamanı iylər bəzən çox dözülməz olur. Hətta, əvvəllər zövq verən yemək hazırlığı prosesi, indi ikrah hissi yarada bilər.
4. Sızanaqların yaranması – sizin üzünüzdə əvvəllər olmayan sızanaqlar əmələ gələ bilər. Bu proses də hormonal fonun dəyişməsilə əlaqədardır.
5. Miqren və başağrıları – orqanizmdə hormonların kəskin artması nəticəsində başağrıları ola bilər. Bu, hamiləliyin aydın əlaməti deyil. Adətən birinci trimestrin sonuna ağrı azalır.
6. Yeni məhsullara meyl, iştahın və tüpürcək ifrazının artması — hamilə qadınların tez-tez bəzi məhsullara tələbatı artır. Bu, həmişə turşu olmur, başqa yeyilməyən məhsullara da müəyyən meyl yaranır. Siz tomat, bal, qarpız və ya mel istəyə bilərsiniz. Orqanizm çalışır ki bu üsullarla qidalı maddə və vitaminlərə tələbatını ödəsin və uşağı sona qədər saxlasın.
7. Əllərin zəif ödemi – progestronun təsirindən su və duz bədəndə qalır. Bu, əllərdə bir qədər ödem verir, beləki, əlləri yumruq kimi yığdıqda barmaqların qalınlaşdığını görmək olar.
8. Uşaqlıq nahiyəsində diskomfort – bəzən hamiləlik baş tutduqdan sonrakı 2 həftə müddətində, qadınlar uşaqlıq nahiyəsində diskomfort hiss edir.

Hamiləliyin mümkün əlamətləri

Qadın ola bilər özündə heç bir əlamət hiss etməsin, amma, elə də ola bilər ki, bütün hamiləlik dövründə toksikozdan, yuxusuzluqdan, tez-tez sidik ifrazı və qəbizlikdən əziyyət çəksin. Ümumiyyətlə, hamiləliyin ən etibarlı əlamətləri bunlardır: döşlərin böyüməsi, aybaşı ləngiməsi, ürəkbulanma, səhərlər başgicəllənmə. Ginekoloq baxış zamanı uşaqlığın böyüməsini və boynunun yumşalmasını təyin edir.

Hamiləliyin təsdiqlənməsi

Hamiləliyin olmasını 100% təyin etmək üçün qan və sidik analizi vermək lazımdır.

Hamiləlik testi gözlənilən menstruasiyanın ilk günündən müsbət nəticə verə bilər. Lakin, testlər yalan nəticələr də verə bilir. Əgər qadında böyrək xəstəlikləri varsa, testin vaxtı keçibsə və ya təzə sidik istifadə edilməyibsə – düzgün nəticə alınmayacaq. Həmçinin, testdən əvvəl çoxlu maye qəbul edilmişsə, nəticə səhvən mənfi də ola bilər.

Əgər hamiləliyə şübhəniz varsa, onda test aparın. Proseduru səhərlər təzə sidiklə etmək lazımdır. Yaxşısı gözləyib aybaşı ləngiməsindən bir neçə gün sonra test aparmaqdır, onda nəticə daha dəqiq olar. Hamiləliyin baş tutmasından 1-2 həftə sonra qanda və sidikdə XQ təyin edilir. Qanda xorionik qonadotropinin (XQ) təyini, erkən mərhələlərdə daha dəqiqdir. Qeyd edək ki, hamiləliyin üçüncü həftəsindən USM vasitəsilə uşaqlıq boşluğunda döl yumurtasını təyin etmək olur.

Videomaterial

Hamiləliyin erkən əlamətləri barədə youtube kanalımızda yerləşdirdiyimiz videoçarxa baxın: