Süd vəzlərinin bütün xəstəlikləri arasında fibroz-kistoz xəstəlik və ya fibroz-kistoz mastopatiya ən çox rast gəlinənidir. O, təxminən qadınların 30%-ində müşahidə olunur və 30 yaşına qədər qadınların 25%-nin ginekoloqa müraciət etməsinin əsas səbəbidir. Xroniki ginekoloji xəstəliklərdən əziyyət çəkən qadınlar arasında mastopatiya 30-70% halda aşkarlanır.

Mastopatiya nədir

"Mastopatiya" termini altında 30-a yaxın sinonim birləşdirilir — süd vəzisinin displaziyası, süd vəzlərinin dishormonal hiperplaziyası, fibroadenomatoz, Şimmelbuş xəstəliyi, xroniki kistoz mastit, mazoplaziya, kistoz mastopatiya, mastodiniya və s.

Bütün bu və digər terminlər, adətən süd vəzlərində bu xəstəlik zamanı rast gəlinən çoxsaylı morfoloji dəyişiklikləri izah eləmək üçün tətbiq edilir.

Praktiki təbabətdə "mastopatiya" termini süd vəzilərinin çoxsaylı xoşxassəli xəstəliklərinə aid işlədilir, hansı ki, kliniki əlamətləri və əsas da histomorfoloji strukturuna görə bir-birindən fərqlənir, amma yaranma səbəbləri – orqanizmdə hormonal balansın pozulmasına görə oxşardırlar.

Beləliklə, mastopatiya – xoşxassəli xəstəliklər qrupu olub, morfoloji olaraq geniş spektrli həm reqressiv, həm də proliferativ proseslərlə xarakterizə olunur, hansı ki, nəticədə süd vəzilərində kistoz, fibroz və proliferativ xarakterli dəyişikliklər yaranır.

Mastopatiya nə ilə təhlükəlidir? Baxmayaraq ki, xəstəlik xoşxassəlidir və xərçəngönü hesab edilmir, süd vəzi xərçəngi diffuz mastopatiyada – 4 dəfə, kistoz forma fonunda isə – 40 dəfə çox inkişaf edir. Mastopatiyanın qeyri-proliferativ formalarında bədləşmə riski 1%-dən çox olmur, epitelin zəif proliferasiyasında – təxminəm 2,5%, güclü proliferasiyasında isə 31,5%-ə çatır.

Bu baxımdan, mastopatiyanın profilaktika və müalicəsi, eyni zamanda süd vəzlərin bəd xassəli şişlərinin real profilaktikasıdır. Çox təəssüflər olsun ki, patoloji xarakterli törəmələrin 90%-ini xəstələrin özləri təyin edir və yalnız qalan hallarda tibb işçiləri tərəfindən profilaktik baxışlar zamanı təsadüfən aşkarlanır.

Müayinələrin əksəriyyətində dishormonal hiperplaziyaların bədxassəli törəmələrlə birgə aşkarlanması, onların səbəblərinin və risk amillərinin ümumi olması, oxşar hormonal və metabolik pozğunluqlarla izah olunur.

Mastopatiyanın növləri

Xəstəliyin çoxsaylı morfoloji formalarının olması ilə əlaqədar, müxtəlif təsnifatlar vardır. Praktiki təbabətdə palpasiya və mammoqrafiya zamanı tapılan dəyişiklikləri və histoloji müayinənin nəticələrini nəzərə alaraq, xəstəliyin üç əsas formasını ayırd edirlər, hansı ki, müəlliflərin bəziləri xəstəliyin müxtəlif mərhələləri kimi də qiymətləndirir:

1. Diffuz forma, xəstəliyin erkən mərhələsidir. Histoloji mənzərədə orqanın normal hissələri hiperplastik (böyümüş) və atrofik (kiçilmiş) paycıqlar, genəlmiş axacaqlar və xırda kistalar (kistoz), birləşdirici toxumanın bərkləşmiş hissələri (fibroz) ilə eyni vaxtda rast gəlinir.
2. Düyünlü forma, vəzin paylarında düyünlü törəmələrin əmələ gəlməsilə xarakterizə olunur. Bu formada atipik hüceyrələrin də aşkarlana bilinməsi, əslində onu xərçəngönü vəziyyətlərə aid etməyə əsas verir.
3. Qarışıq və ya diffuz-düyünlü forma – süd vəzilərində düyünlü törəmələrin diffuz dəyişikliklər fonunda rast gəlinməsidir.

Süd vəzilərinin bədxassəli şişləri həmişə fibroz-kistoz mastopatiyanın nəticəsi olmur. Lakin onların olması xərçəngin inkişaf riskini bir neçə dəfə artırır, hansı ki, pay- və axacaqdaxili epitelin proliferasiya səviyyəsindən asılıdır. Əməliyyat zamanı alınan materialın histoloji müayinəsinə əsasən, 46% halda bədxassəli şişlər diffuz fibroz-kistoz mastopatiya fonunda rast gəlinir. Bu fakt yenə də sübut edir ki, mastopatiyanın müalicə və profilaktikası, həm də süd vəzi xərçənginin profilaktikasıdır.

Xəstəliyin inkişaf səbəbləri və risk amilləri

Mastopatiyanın etiologiya və patogenezi hələ tam araşdırılmamışdır. Lakin, bu patologiyanın inkişafı ilə orqanizmdə hormonal balansın pozulması arasında bilavasitə əlaqənin olması sübut olunmuşdur. Ona görə də, diffuz mastopatiyaya süd vəzilərin dishormonal hiperplaziyası kimi də baxılır.

Süd vəzləri qadının həyatının istənilən dövründə hormonların, əsas da cinsi hormonların səviyyəsinin dəyişməsinə çox həssasdır. Onlar heç vaxt funksional sakit vəziyyətdə olmur. Süd vəzlərinin quruluşu və inkişafı, menstrual tsikl, hamiləlik və laktasiya ilə əlaqədar fizioloji dəyişiklikləri, bilavasitə hormonlarla idarə olunur.

Bunlara hipotalamusun qonadotropin-rilizinq hormonu, hipofizin prolaktin, LH (lüteinləşdirici) və FSH (follikulostimulyasiyaedici) hormonları, tireotrop və XQ, qlükokortikoidlər və insulin, ən əsası isə – cinsi hormonlar (androgenlər, estrogenlər, progestron, prolaktin) aiddir.

Buna görə də istənilən hormonal pozğunluq, əsas da progestron ilə estrogen arasındakı disbalans (süd vəzlərinə ən çox estradiol təsir edir), süd vəzlərinin toxuma quruluşunun pozulması ilə müşayiət olunur və nəticədə mastopatiya inkişaf edir.

Progestronun nisbi (estrogenlərə nisbətdə) və ya mütləq defisiti, daha çox əhəmiyyət daşıyır. Onun çatmamazlığı təkcə ödemə deyil, həm də paylararası birləşdirici toxumanın kütlə və həcminin artmasına, axacaq epitelinin böyüyərək, onun mənfəzini bağlamasına və kistlərin əmələ gəlməsinə səbəb olur. Bu hormon estrogen reseptorlarının aktivliyini və aktiv estrogenlərin lokal konsentrasiyasını azaltmağa qadirdi və bununla da vəzin böyüməsini məhdudlaşdırır.

Mastopatiyanın inkişafında prolaktin hormonu da müəyyən rol oynayır, hansı ki, vəz toxumasındakı estradiola həssas reseptorların sayını artırır. Bu, vəz hüceyrələrinin sonuncuya həssaslığını artırır və epitelin böyüməsini tezləşdirir. Bundan başqa, prolaktinin səviyyəsinin qalxması estrogen-progestron nisbətini dəyişərək, menstruasiyanın ikinci yarısında süd vəzlərinin ödemləşməsinə, bərkiməsinə və ağrılı olmasına səbəb olur.

Xəstəliyin çoxsaylı risk faktorları mövcuddur, amma əsasları bunlardı:

1. Menstruasiyanın yaşa uyğun olmayaraq, gec (16 yaşından sonra) və ya tez (12 yaşına qədər) başlaması, hansı ki, qızın orqanizmi hələ hormonal dəyişikliklərə uyğunlaşa bilmir.
2. Cinsi həyatın gec (30 yaşdan sonra) başlaması.
3. Erkən (45 yaşa qədər) və ya gecikmiş (55 yaşdan sonra) klimaks, hansı ki, cinsi hormonların erkən disbalansı və ya estrogenlərin uzun müddətli təsiri ilə əlaqədardı.
4. Sonsuzluq, doğuşların olmaması və ya ilk hamiləliyin gec (30 yaşdan sonra) olması.
5. Cavanlıqda və ya 35 yaşından sonra aparılan çoxsaylı abortlar. Vəz toxumasının böyük olduğu, hamiləliyin 6-cı həftəsindən sonrakı dövrdə 3 dəfə süni pozulması fizioloji proliferasiyanın patolojiyə keçməsinə səbəb olur. Bu müddətdə aparılan abortlar hormonal dəyişiklikləri pozaraq, mastopatiyanın inkişaf riskini 7 dəfə artırır.
6. Ana südü ilə qidalanmanın olmaması, qısamüddətli olması (5 aydan az) ya da uzun müddət davam etməsi.
7. İrsi meyl və yaşın 45-dən yuxarı olması.
8. Qadın cinsi sferasının xroniki xəstəlikləri (təxminən 40-70%), hansı ki, xəstəliyi bilavasitə provokasiya etmir, lakin endokrin pozğunluqlara səbəb olur.
9. Genital endometrioz (80%), uşaqlıq mioması (85%), hansılar ki, süd vəzilərinə bilavasitə və ya dolayı yolla təsir edir.
10. Yumurtalıq şişləri və menstrual tsiklin pozğunluqları (54%).
11. Hipotalamo-hipofizar sistemin hormonal pozğunluqları, qalxanvari vəzin xəstəlikləri (mastopatiyası olan qadınların 40-80%-ində rast gəlinir), böyrəküstü vəzlərin qabıq maddəsinin disfunksiyası, yumurtalıqların polikistozu və metabolik sindromdakı hormonal disbalans.
12. Qaraciəyər, ödçıxarıcı yollar və bağırsaq xəstəliklərilə əlaqədar, steroid hormonların, xüsusən estrogenlərin utilizasiyasının pozulması.
13. Uzunmüddətli psixoloji gərginlik və xroniki stress vəziyyətləri, hansı ki, mərkəzi sinir sistemi ilə vegetativ və endokrin sistemlər arasındakı əks əlaqənin pozulmasına səbəb olur. Bu cür pozğunluqlar mastopatiyalı qadınların demək olar ki 80%-ində rast gəlinir.
14. Qeyri-rasional qidalanma – yağ, karbohidrat, heyvani zülallarla zəngin, meyvə və tərəvəzlərlə kasad qidaların qəbulu.
15. Nikotin intoksikasiyası, alkoqol və kofein tərkibli məhsullardan – tünd çay və kofe, energetik içkilər, şokoladdan həddən artıq istifadə.
16. Xarici mühit amillərinin neqativ təsiri (kimyəvi kanserogenlər və ionlaşdırıcı şüalanma) tez-tez mastopatiyanın yaranmasına səbəb olur.

Mastopatiya və hamiləlik müəyyən qədər bir-birilə əlaqəlidir. Əgər yuxarıda qeyd edildiyi kimi, gec və ya pozulmuş hamiləlik, həmçinin sonsuzluq mastopatiyanın inkişafının risk faktorlarıdırsa, əksinə, təkrar hamiləlik və doğuşları xəstəliyin profilaktikası hesab etmək olar. Bundan başqa, bəzi müəlliflər hesab edirlər ki, hamiləlik zamanı mastopatiyanın inkişafı dayanır və dəyişikliklərin dərəcəsi azala bilər. Bu, hamiləlik və südvermə zamanı qanda progesteronun artması ilə izah olunur.

Mastopatiyanın əlamətləri

İstənilən patologiyanın diaqnostikası xəstə ilə söhbətə, onun şikayətlərinə, vizual və palpator baxışa əsaslanır. Bunlar həkimə sonrakı müayinə metodlarını seçməyə imkan verir.

Mastopatiyanın əsas və ən xarakter əlamətləri bunlardır:

1. Mastalgiya və ya süd vəzilərində müxtəlif intensivlikli ağrılar (85%-də), hansı ki, qadını həkimə müraciət etməyə məcbur edir. O, estrogenlərin səviyyəsinin yüksək olmasından və sinir uclarının ödemləşmiş birləşdirici toxuma və ya kistoz törəmələrlə sıxılması hesabına yaranır. Daha bir səbəb — toxumalardakı sinir uclarının sklerozlaşmaya cəlb olunmasıdır.
   Ağrılar lokal, göynədici və ya küt olur, bəzən hərəkət zamanı güclənir, qoltuq, kürək, çiyin və qola yayılır. O, menstrual tsiklin ikinci yarısı – bir qayda olaraq aybaşıdan bir həftə və ya daha çox qabaq başlayır. Menstruasiya başladıqdan sonra bir neçə gün ərzində ağrılar keçir və ya intensivliyi xeyli azalır. Güclü ağrılar kanserofobiya (bədxassəli şişdən qorxma), həyəcanlı və ya depressiv vəziyyət, emosional ləbilliyə gətirib çıxarır.
2. Adətən qadınları süd vəzlərində diskomfort, ağırlıq, dartılma, bərkimə (mastodiniya) və həssaslığın artması narahat edir. Bəzən bu əlamətlər həyəcan, əsəbilik, başağrısı, ürəkbulanma və qusma, qarında diskomfort və sancışəkilli ağrılarla müşayiət olunur (predmenstrual sindrom). Onlar da mastalgiya kimi, menstrual tsikllə əlaqədar olub, süd vəzisinin stromasını əmələ gətirən birləşdirici toxumanın qanla dolması və ödemləşməsi nəticəsində əmələ gəlir.
3. Gilələri sıxdıqda şəffaf, ağımtıl, qəhvəyi, yaşılımtıl rəngdə və ya hətta qan qarışıqlı ifrazatın gəlməsi. Əgər ifrazat çox olarsa, sıxmağa heç ehtiyac yoxdur, özü sərbəst gəlir. Bu zaman, bədxassəli şişlərdə də rast gəlinə bilən qanlı ifrazat, pasienti daha çox narahat etməlidir.
4. Əlləmə zamanı təyin olunan və ya bəzən hətta gözlə görünən, bir və ya bir neçə düyünlü törəmə. Çox vaxt onlar vəzin yuxarı-bayır kvadrantında aşkarlanır, hansı ki, funksional cəhətdən daha aktivdir.

Qeyd etmək lazımdır ki, regionar limfa düyünlərinin böyüməsi, onların ağrılı olması və temperaturun qalxması mastopatiya əlamətləri deyil. Lokal və ümumi temperaturun qalxması, limfa düyünlərinin böyüməsi adətən süd vəzlərində iltihab olduqda (mastit) müşahidə edilir. Bundan başqa, həkim süd vəzlərini müayinə edərkən, həmişə regionar limfa düyünlərini, hansı ki, bədxassəli şişlərin ilk metastaz yeridir, hərtərəfli yoxlayır.

Xəstəliyin diaqnostikası

Xarici baxış, horizontal və vertikal vəziyyətlərdə aparılan palpasiya asan və obyektiv müayinə metodları olub, eyni zamanda lazımi praktiki təcrübə tələb edir. Onlar dərinin venoz şəbəkəsini, bərkimənin konsistensiya və sərhədlərini, fibroz atmaları, payların ağrılı olmasını təyin etməyə imkan verir.

Süd vəzlərinin asanlıqla vizual və manual müayinəsi və onların fəaliyyətinin müxtəlif dövrlərində fizioloji dəyişikliklərin bir çox patologiyaların əlamətlərilə oxşar olması, çox vaxt alınmış nəticələrin səhv interpretasiyasına və həm hiper-, həm də hipodiaqnostikaya səbəb ola bilər.

Buna görə də klinik baxışın nəticələri rentgenoloji mammoqrafiya və ultrasəs diaqnostikaları kimi əsas müayinə üsulları ilə tamamlanmalıdır, hansı ki, diaqnozu təsdiqləməyə, dəqiqləşdirməyə və ya inkar etməyə kömək edir.

Rentgenoloji müaynə üsulu daha informativdir, hansı ki, süd vəzlərindəki patologiyaları 85-95% halda vaxtında aşkar etməyə imkan verir. Beynəlxalq səhiyyə təşkilatının tövsiyələrinə əsasən, bütün sağlam qadınlar 40 yaşından sonra hər 2 ildən bir, 50 yaşdan yuxarı isə – hər il mammoqrafiyadan keçməlidir. Müayinə menstrual tsiklin 5-10-cu günləri iki proyeksiyada (düz və yan) aparılır. Lazım gəldikdə, hədəf rentgenoqrafiya (məhdud sahə) icra edilir.

35-40 yaşlı qadınlar, hamilələr, süd verən analar hər yarım ildən bir USM-dən keçməlidir. Onun üstünlükləri — təhlükəsizliyi və eyni zamanda yüksək dəqiqliyidir. USM zamanı boşluqlu tərəmələri boşluğu olmayanlardan dəqiq ayırmaq, yüksək sıxlığı olan vəzləri (cavan qadınlarda, travma və ya iltihab zamanı ödem əmələ gəldikdə) müayinə etmək, nazik iynə ilə hədəf biopsiya aparmaq olar. Bundan başqa, USM döş qəfəsinə yaxın yerləşmiş rentgenneqativ şişləri və regionar limfa düyünlərini görməyə və müalicənin nəticələrinə dinamik nəzarət etməyə imkan verir.

Rentgenoloji və ultrasəs mammoqrafiyası haqqında daha ətraflı bu məqaləmizdə oxuya bilərsiniz.

Süd vəzlərində patologiya olan qadınların adətən hormonal fonu da yoxlanılır. Bu laborator analizlər bəzi hallarda xəstəliyin səbəbini, risk faktorlarını araşdırmağa və müalicəni korreksiya etməyə imkan verir.

Mastopatiyanı necə müalicə etməli

Xəstəliyin geniş yayılmasına və xərçəngin profilaktikasında böyük əhəmiyyətinə baxmayaraq, onun ümumi qəbul olunmuş standart müalicə prinsipləri yoxdur.

Düyünlü formaların müalicəsi nazik iynə ilə punksion biopsiyadan başlayır. Düyündə displaziya əlamətləri tapılarsa (birləşdirici toxuma strukturlarının qeyri-düzgün inkişafı) cərrahi müalicə — sektoral rezeksiya və ya orqanın tam çıxarılması və çıxarılmış materialın təcili histoloji müayinəsi məsləhət görülür.

Pəhriz

Mastopatiya zamanı pəhriz həm müalicəvi, həm də profilaktik əhəmiyyət daşıyır, çünki qidalanma cinsi hormonların, əsas da estrogenlərin mübadiləsinə təsir göstərir. Karbohidrat və yağların, ət məhsullarının miqdarını azaltmaq məsləhət görülür, hansı ki, qanda estrogenlərin səviyyəsinin azalmasına və androgen-estrogen nisbətinin normallaşmasına səbəb olur. Bundan başqa, meyvə-tərəvəzdə, əsas da dənli bitkilərdə olan sərt bitki liflərinin xərçəngəleyhinə təsiri artıq çoxdan sübut olunmuşdur.

Tərkibində çoxlu miqdarda vitamin və mikroelementlər, əsas da yod, sink, selen, maqnezium, titan, silisium olan qidaların qəbulu vacibdir. Onların bərpası üçün xüsusi qida əlavələri, vitamin-mineral kompleksləri də qəbul olunmalıdır.

Hormonal preparatların qəbulu

Nəzərə alsaq ki, mastopatiyanın əsas səbəbi hormonal pozğunluqlardı — müalicənin əsas məqsədi onun korreksiyasıdır. Bundan ötrü, çox vaxt gestagen hormonal preparatlar istifadə olunur, hansı ki, təsir mexanizmləri hipofiz-yumurtalıq sisteminin aktivliyini ləngitməklə, estrogenlərin süd vəzlərinə stimuləedici təsirini azaltmağa əsaslanır.

Bu məqsədlə Utrojestan, Düfaston və əsas da Projestojel geli tətbiq edilir. Sonuncunun tərkibində hüceyrə səviyyəsində təsir edən və endogenə uyğun, bitki mənşəli progestron vardır. Bundan başqa, o, qanda hormonun səviyyəsini artırmır. Onu 3 ay ərzində gündə 1 dəfə, menstrual tsiklin 16 və 25-ci günləri və ya hər gün dəriyə sürtürlər.

Homeopatiya

Son illər mastopatiyanın diffuz formalarının müalicə və profilaktikasında homeopatik preparatlar (bitki, mineral, heyvani məhsullarda olan aktiv maddələrin kiçik dozalarda tətbiqinə əsaslanır) aktiv istifadə olunur. Bu preparatların mənfi əlavə təsirləri müşahidə olunmayıb. Onların təsir mexanizmi orqanizmin özünün müdafiə funksiyalarının stimulyasiyasına əsaslanır. Mastopatiyanın müalicəsində aşağıdakı homeopatik preparatlar istifadə olunur:

• Mastopol, 2 ay ərzində 1 tabletdən gündə üç dəfə yeməkdən yarım saat qabaq və ya 1 saat sonra təyin olunur, alkoloid tərkiblidir və sedativ effekt verərək ağrıların intensivliyini xeyli azaldır;
• Mastodinon, tablet və damcı şəklində buraxılır — üç ay ərazində gündə iki dəfə 1 tabletdən və ya 30 damcıdan təyin olunur. O, əsas inqredienti "adi tikan" bitkisinin (müqəddəs Viteks, Adəm ağacı) ekstraktı olan, maddələr kompleksidi. Aktiv maddələr hipofizə təsir edərək prolaktinin sintezini azaldır, nəticədə yumurtalıqda sarı cismin funksiyası yaxşılaşır və estrogen-progestron nisbəti normallaşır; bu dərman mastopatiya zamanı predmenstrual sindrom əlamətlərini götürür, gilədən gələn ifrazatı dayandırır, menstrual tsikli normallaşdırır, süd vəzlərində proliferativ proseslərin intensivliyini azaldır və patoloji prosesləri reqressiyaya uğradır;
• Siklodinon, yalnız "adi tikan" bitkisinin ekstraktını, özü də yüksək dozada saxlayır;
• Klimadinon, əsas komponenti simisifuqadır. Adətən klimakterik mastopatiyanın müalicəsində yüksək effekt verir, çünki simisifuqa vegetativ-damar pozğunluqlarını yaxşı götürür və bu istiqamətdə yalnız hormonal preparatlardan geri qalır. Onun təsir mexanizmi mərkəzi sinir sistemində estrogen reseptorlarının oyadılmasına, klimakterik pozğunluqların və 45-50 yaşdan sonra mastopatiyanın yaranmasında əsas rol oynayan, lüteinləşdirici hormonun artıq sekresiyasını dayandırmasına əsaslanır.
• Gelarium drajeləri, tərkibi "adi dazı" (zveroboy) ekstraktıdır. O, predmenstrual sindromdakı zəif depressiyanı götürür, yuxu və iştahı normallaşdırır, emosional dayanıqlığı artırır;
• Femiqlandin, tərkibində vitamin E və doymamış yağ turşuları var;
• Femivell – tərkibində soya izoflavinoidləri, qırmızı ağac ekstraktı və E vitamini var

Həkimlə mastopatiyanın müalicəsini razılaşdırdıqdan sonra, ev şəraitində adları yuxarıda sadalanan dərman bitkilərindən və ya apteklərdə satılan digər ot qarışıqlarından dəmləmələr hazırlayıb qəbul etmək olar.

Pasientlər tez-tez soruşurlar ki, mastopatiya zamanı masaj etmək olarmı? Təkcə süd vəzləri deyil, həmçinin bütün döş qəfəsi nahiyəsinin yumşaq toxumalarında aparılan fizioprosedurlar, məlhəmlər, masaj və kompreslər bu nahiyənin kiçik və orta damarlarını genəldərək, toxumalara gələn qanın həcmini artırır. Bu, toxumaların qidalanmasını yaxşılaşdırır, mübadilə proseslərinin sürətlənməsinə səbəb olur və nəticədə, mövcud olan şişəbənzər törəmələrin böyüməsini stimulyasiya edir. Ona görə də, mastopatiya zamanı döş qəfəsi hüdudlarında bu cür müalicə üsulları aparmaq olmaz.

Süd vəzlərinin ağrı ilə müşayiət olunan bərkimə və ödemləşməsi zamanı xaricə tətbiq olunan vasitə kimi, Dimeksid istifadə etmək olar, amma kompress şəklində deyil, tublarda buraxılan 25 və ya 50%-li gel şəklində. Süd vəzlərinin dərisinə çəkildikdə, preparat iltihabəleyhinə və ağrıkəsici təsirə malikdir.

Reproduktiv yaşda olan və müxtəlif ginekoloji xəstəliklərdən əziyyət çəkən qadınlar arasında aparılan tədqiqatlar göstərmişdir ki, diffuz mastopatiya 30%, qarışıq forma (diffuz-düyünlü) – elə o qədər qadında aşkarlanır. Mastopatiyanın düyünlü forması isə, adətən uşaqlığın miomatozu, endometriumun hiperplaziyası və genital endometriozla birgə rast gəlinir.

Beləliklə, müalicə üsulunun seçilməsi, patologiyanın formasından, hormonal disbalans və yanaşı gedən xəstəliklərin olmasından asılıdır.