Konsultasiya üçün qəbula yazılın
Əməliyyat uğurla başa çatdı. 20 dəqiqə müddətində sizinlə əlaqə saxlayacağıq.
Ailə planlanması dedikdə elə qorunma üsulunun seçilməsi nəzərdə tutulur ki, həm uşaqların sayını etibarlı idarə etməyə imkan versin, həm də, ananın sağlamlığına zərər yetirməsin. Hormonal kontraseptivlərin istifadəsi zamanı Perl indeksi (qorunma fonunda baş vermiş arzuolunmaz hamiləliklərin sayını göstərir) ən aşağı səviyyədə olur. Narahatçılıq yalnız tabletlərin gündəlik qəbulu ilə əlaqədardır, çünki, onun buraxılması kontraseptiv effekti zəiflədə bilər. İmplantasiya edilən hormonal vasitələr bu xüsusiyyətdən azaddır.
Hər bir qadın hamiləlikdən qorunmaq üçün özünə rahat üsul seçir. Bu üsulların bəziləri həkim konsultasiyası tələb edir, digərlərini isə pasient özü istifadə edir. Effektivlik həmçinin istifadə qaydasından asılıdır. Əgər uşaqlıqdaxili spiral və ya implant (bəzən implantat deyilir) qoyulmuşsa, qorunmanın etibarlığına nəzarət etməyə ehtiyac olmur.
Uşaqlıqdaxili spiralın öz çatmamazlıqları var – uşaqlıqdankənar hamiləlik riski artır, qanaxma verə bilər, cinsiyyət orqanlarında infeksiya inkişaf edər və s. Bu səbəbdən, kim hamiləlikdən uzunmüddətli və geriyədönən qorunma üsulu axtarırsa — Nexplanon kontraseptivlərinə diqqət yetirsin. O, 3 il ərzində fasiləsiz təsir göstərir və gündəlik nəzarət tələb etmir.
Bu üsul aşağıdakı hallarda yararlıdır:
Metodun effektivliyi 99,9%-ə çatır. Qeyd etdiyimiz kimi, onun təsiri geridönəndir, yəni, implant çıxarıldıqdan sonra qadının mayalanma qabiliyyəti çox qısa zamanda bərpa olur.
Bəzi hallarda Nexplanonu təsir mexanizminə görə uşaqlıqdaxili Mirena spiralı ilə müqayisə edirlər. Onun da tərkibində tədricən ifraz olunan progestagen vardır. O, qanaxmanı azaldır və eyni zamanda endometriumun hiperplaziyası, mioma, endometriozda müalicə məqsədilə istifadə edilir.
Amma, uşaqlıq yolu, uşaqlıq və artımlarda iltihabi proses olduqda, spiral əksgöstərişdir. Uşaqlıq boşluğunda yad cisim infeksion patologiyanın təkrarlanmasına və infeksiyanın qalxan yolla qonşu orqanlara yayılmasına səbəb ola bilər. Buna görə də, konkret pasientə hansının – Nexplanon yoxsa Mirenanın uyğun gəldiyi fərdi qaydada həll olunur.
Nexplanonun təsiredici maddəsi – 68 mg etonogestreldir. Progesteronun bu tipi oral kontraseptivlərin tərkibində istifadə olunur. O, nişan-orqanlarda progesteron reseptorlarına birləşərək onları aktivləşdirir, eyni zamanda, tsiklin ortasında lüteinləşdirici hormonun pik ifrazının qarşısını alır.
Nexplanonun təsir prinsipi aşağıdakı mexanizmlərə əsaslanır:
Ovulyasiyanı zəiflətməsinə baxmayaraq, estrogenlərin konsentrasiyasını azaltmır. Eyni zamanda, mineral və lipid mübadiləsinə təsir etmir, sümüklərin sıxlığı lazımi səviyyədə qalır. Hormonal implant qoyduran qadınlarda dismenoreya çox nadir hallarda rast gəlinir.
Nexplanon iki hissədən ibarət çöpşəkilli vasitədir:
Həmçinin, komplektə implantı dərinin altına yeritmək üçün nəzərdə tutulan birdəfəlik iynə-applikator daxildir.
Nexplanon maksimum 3 il müddətinə qoyula bilər, amma, əgər qadın bu müddətdən tez hamilə qalmaq istəyərsə, onu vaxtından əvvəl də çıxartmaq olar.
Kontraseptiv implantın yerləşdirilməsi ciddi vaxt çərçivəsində həyata keçirilir. Bu, əsasən pasientin vəziyyətindən asılıdır. Qoyulmazdan əvvəl hamiləlik mütləq qaydada inkar edilməlidir. Bu səbəbdən, hamiləlikdən qorunmayan qadınlarda implant aybaşı günləri qoyulur. Optimal qoyulma vaxtı aybaşının 1-5-ci sutkalarıdı. Əgər tsikl uzun sürərsə belə, implant menstruasiyanın 5-ci günü qoyulmalıdır.
Oral kontraseptiv tablet qəbul edən qadınlara Nexplanon sonuncu tabletin səhərisi günü qoyulur. Kontraseptiv plastır və ya həlqə istifadə edənlərə də implant əvvəlki kontraseptiv çıxarılan gün qoyulmalıdır. Progesteron tərkibli kontraseptiv istifadə edənlərlə də eyni cür davranırlar.
12 həftəyə qədər abort keçirmiş qadınlara implant abortdan dərhal sonra qoyulur.
2-ci trimestrdə açılış olmuş pasientlərdə taktika fərqlənir. Belə yanaşma vaxtında doğan və süd verən qadınlar üçün də eynidir. Nexplanon açılış və ya doğuşdan 21-28 gün sonra qoyulur. Əgər göstərilən müddət buraxılmışsa, implant qoyulduqdan sonra 1 həftə ərzində cinsi əlaqə zamanı prezervativ istifadə edilməlidir. Əgər prosedura qədər cinsi əlaqə olmuşsa, aybaşının gəlməsini gözləməklə hamiləlik inkar edilməli və sonra aybaşının 1-5-ci günləri qoyulmalıdır.
İmplanta əksgöstəriş kontraseptiv gestagenlərdə olduğu kimidir. Aşağıda sadalanan hallardan hər-hansı biri varsa, onu istifadə etmək olmaz.
Həmçinin aşağıdakı xəstəliklərdə onun çıxarılması lazımdır:
Hər bir halda implantın qoyulmasına fərdi yanaşmaq lazımdır. Şəkərli diabetdən əziyyət çəkən qadınlara xüsusi diqqət yetirilməlidir. Belə pasientlərdə müşahidə olunan damarların zədələnməsi tromboz riskini artırır.
Uzun müddət hərəkətsiz qalmağı tələb edən cərrahi əməliyyatlardan qabaq implant çıxarılmalıdır. Uzanmış vəziyyətdə uzun müddət qalmaq və cərrahi əməliyyatın özü laxtalanma amillərinin aktivləşməsinə və nəticədə tromboza gətirə bilər.
Antikoaqulyantlarla müalicə zamanı, tromboz əmələ gətirə biləcək vəziyyətlərdə də implantın çıxarılması qərarı verilir.
Preparat düzgün işlədildikdə təhlükəsizdir. Nexplanonun zərərli yan təsirləri nadir hallarda olur, lakin, onları nəzərə almaq lazımdır.
Progesteronun tətbiqi menstrual tsiklə təsir edir. Qadınların 20%-ində aybaşı dayanır. O qədərində də aybaşı tezləşir və çoxqanlı olur. Amma, əgər əvvəllər aybaşı ağrılı və çox olarsa, implant qoyulduqdan sonra hər şey düzəlir.
Bəziləri implantın yeridildiyi yerdə ağrı hiss edə bilər. Ağrı adətən bir neçə gün olur, sonra keçib gedir.
Nadir hallarda aşağıda sadalanan yerli dəyişikliklər müşahidə oluna bilər:
Progesteronun spesifik təsir əlamətlərinə aşağıdakıları göstərmək olar:
Progesteronlar psixi vəziyyətə də təsir edə bilər, məsələn, həyəcan və yuxusuzluq törədər, cinsi meyli azaldar, depressiv vəziyyətlərə, əhvalın tez-tez dəyişməsinə və əsəbiliyə gətirər.
Yumurtalıqlarda hormonal təsir nəticəsində kista yarada bilər. Bu vəziyyət əvvəlcə qarnın aşağısında dartıcı ağrı ilə müşayiət olunur, hansı ki, hərəkət zamanı güclənir. Bəzən kista partlayır, hansı ki, kəskin qarın əlamətləri ilə özünü göstərir və təcili yardım tələb edir.
Statistik tədqiqatlar zamanı aşağıdakı yan təsirlər də qeyd olunmuşdur:
Nadir hallarda uşaqlıqdankənar hamiləliyin inkişafı haqqında məlumat var. Bu, implantın qoyulma qaydası pozulduqda mümkündür.
Ümumiyyətlə gestagenlərlə qorunma fonunda aşağıdakı nadir hallar qeyd olunmuşdur:
Amma belə hallar nadir rast gəlinir. Əgər pasientin sağlamlıq vəziyyəti prosedurdan qabaq düzgün qiymətləndirilərsə, əksər effektlərdən qaçmaq olar.
Nexplanonu südvermə fonunda istifadə etmək olar, lakin, həkimlə məsləhətləşdikdən sonra. Progestagenlər südün keyfiyyət və miqdarına təsir etmir, tərkibini dəyişmir. Təsiredici maddənin az bir hissəsi südün tərkibinə keçir.
Tədqiqatçılar hesablamışlar ki, bədən çəkisinin hər kiloqramına sutkada 150 ml süd verilərsə, uşağa keçən etonogestrelin sutkalıq konsentrasiyası 27 ng/kg olar. Bu, ananın dozasının 0,2%-ini təşkil edir.
Zaman keçdikcə südlə ifraz olunan dərmanın miqdarı tədricən azalır. Amma yenə də, südvermə fonunda hormonal kontrasepsiyanın tətbiqindən qabaq mütləq həkimlə konsultasiya etmək lazımdır.
İmplantı yalnız onu bacaran həkim qoymalıdır. İstehsalçı onu xüsusi birdəfəlik iynə-applikatorda buraxır.
Yaranın infeksiyalaşmasının qarşısını almaq üçün prosedur steril şəraitdə aparılmalıdır. Preparat yuxarıda deyildiyi kimi xüsusi iynə-applikatorun köməyilə yeridilir.
İmplant az işlənən qola yeridilir. Qadın uzanır, qolunu yana uzadır və dirsəkdə bükür. Dirsək oynağından yuxarı bazunun içəri-arxa səthi boyu 8-10 sm ölçülüb, inyeksiya yeri qeyd olunur. Sonra həmin sahə dezinfeksiya olunur.
Ağrıkəsici kimi yerli anesteziyadan istifadə olunur. Bu, Ultrakain spreyi və ya Lidokain məhlulu ola bilər. Sprey istifadə edərkən iynə vurulacaq yer və onun ətrafına aerozol çilənir. Əgər Lidokain məhlulu istifadə edilərsə, onu implant yerləşdiriləcək yerdə dərialtına yeridirlər.
Sonra applikatoru paketindən çıxarırlar. Onda implantın olması mütləq yoxlanılmalıdır. O, iynənin içərisində ağ zolaq şəklində olur. Yalnız bundan sonra iynənin ucundakı başlıq çıxarıla bilər. Applikatoru iynəsi yuxarı olmaqla saxlamaq çox vacibdir, əks təqdirdə aşağı əyilərsə – hormonal preparat iynənin ağzından sürüşüb düşə bilər. Həmçinin, iynəyə toxunaraq sterilliyi pozmaq olmaz. Əgər sterillik pozulmuşsa, preparatı yenisi ilə əvəz etmək lazımdır.
İnyeksiya yerinin dərisi iki barmaqla yanlara dartılır. 20 dərəcəli bucaq altında iynənin ucu dərialtına yeridilir. Sonra dərini buraxırlar. Applikator horizontal vəziyyətə keçirilir. Dərini iynənin köməyilə bir qədər yuxarı qaldırırlar, amma, çalışmaq lazımdır ki, iynə dəridən çıxmasın. İynəni tədricən tamamilə dərinin altına yeridirlər. Nəzarət etmək lazımdır ki, applikator qola paralel vəziyyətini saxlasın.
İmplantın yeridilmə dərinliyinə əməl edilməsi çox vacibdir. Əgər implant dərinə yeridilmişsə, yaxından keçən siniri qıcıqlandıraraq gələcəkdə paresteziya hissi verə bilər. Əgər, o, fassiya və ya əzələyə daxil olmuşsa, sonuncunun yığılması zamanı yerini dəyişə bilər. Çox nadir hallarda implant damara düşə bilər. Belə hallarda onun çıxarılması çətin olacaq.
İynə düzgün yeridildikdə, applikatorun keçid hissəsini qırırlar. Bundan ötrü obturatoru 90 dərəcə bururlar. Bir əl ilə onu fiksasiya edir, digəri ilə isə iynəni tədricən dəridən çıxarırlar. Obturatora heç vaxt təzyiq etmirlər.
İynə çıxarıldıqdan sonra onda preparatın qalmasını yoxlayırlar. Onun ucunda obturatorun izi qalmalıdır. Dərini əlləməklə hormonal sistemin yerləşməsi yoxlanılır. Qadın özü buna əmin olmalıdır.
Əgər implant əllənmirsə, onun vəziyyətini dəqiqləşdirmək üçün başqa üsullardan istifadə edilir. Ən rahat və sadə üsul USM-dir. Əgər onun köməyilə də təyin olunmursa, MRT aparılmalıdır. Əgər bu üsullardan istifadə etmək mümkün deyilsə, qanın hormonal analizini apararaq, etonogestrelin konsentrasiyası təyin olunur. Onun yuxarı olması Nexplanonun düzgün yerləşməsini göstərir.
Diqqət! Hormonal sistemin düzgün yerləşməsi təsdiqlənənə qədər cinsi əlaqə zamanı baryer kontraseptivlərdən – qoruyuculardan istifadə etmək lazımdır.
İnyeksiya yerinə sıxıcı steril sarğı qoyulur. Bu, qansızmanın qarşısını alacaq.
Manipulyasiya bitdikdən sonra həkim komplektdə gələn “istifadəçi vərəqini” doldurur. Onda preparatın seriya və nömrəsi qeyd olunur, yeridilmə tarixi yazılır, qolda dəqiq yeri təsvir edilir və həmçinin müalicə müəssisənin adı və həkimin soyadı göstərilir. Bu məlumatlar implant çıxarıldıqda lazım gələcək.
Preparatın təsir müddəti 3 ilə hesablanmışdır. Bu müddətin sonunda onu çıxartmaq, ya da, yenisilə əvəz etmək lazımdır.
Çıxartmaq üçün onu bacaran həkimə müraciət etmək lazımdır. “İstifadəçi vərəqəsini” də özünüzlə /götürmək lazımdır. İmplantın çıxarılması zamanı aseptika qaydalarına əməl etmək vacibdir.
Əvvəlcə implantın dirsəyə yaxın ucu təyin olunur. Əgər onu palpator təyin etmək mümkün deyilsə USM, MRT istifadə edilir. İmplantın yerini təsbit etməmiş cərrahi müdaxilə qəti qadağandır.
Anesteziya məqsədilə Lidokain məhlulu istifadə olunur. Onu tədricən implantın altına yeridirlər. Əgər üstündən yeridilərsə, dəri şişəcək və implantın yeri itəcək.
Həkim implantın yuxarı ucunu fiksasiya edir. Bu zaman aşağı uc dərini bir qədər qaldırmalıdır. Bu nöqtədən bir qədər aşağıda qolun oxu boyunca 2 mm uzunluğunda dəri çərtilir.
İmplantı aşağıya itələyərək ucunu kəsikdən çıxarırlar. Sonra sıxıcı alətlə ucundan tutub yaradan xaric edirlər.
Prosedur bitdikdən sonra yaraya qansızmanın profilaktikası məqsədilə sıxıcı steril sarğı qoyulur.
Əgər qadın qorunmanı davam etmək istəyirsə, birinci implant çıxarıldıqdan dərhal sonra ikincisi qoyulmalıdır. Bunun üçün həmin kəsikdən istifadə etmək olar. Prosedurun şərtləri həmişəki kimidir.
Bəzi hallarda qadınlar implantın yerini dəyişməsini qeyd edir. Belə məlumatlar azdır, lakin, qoyulma qaydalarına əməl etdikdə – risk minimaldır. İmplantın yerdəyişməsi əzələ və ya fassiyada yerləşməsi zamanı baş verir. Bu, heç bir təhlükə daşımır, çünki, implant USM və ya MRT ilə asan təyin olunur.
Birmənalı olaraq, xeyr. İmplantda olan hormonun təsiri hələ bir müddət qala bilər və bu zaman qadının fertilliyi, yəni, mayalanma qabiliyyəti bərpa olunmayacaq. Hormonal sistemin ətrafında fibroz toxuma əmələ gələcək, hansı ki, sonralar onun çıxarılmasını daha da əngəlləyəcək.
İmplant məsləhətlərə uyğun olmayan vaxt qoyularsa, baryer üsulu ilə hamiləlikdən qorunmaq lazımdır. Bir həftə sonra hormonun qanda konsentrasiyası ovulyasiyanı blokada edə biləcək həddə çatacaq. Preparatın istifadəsi fonunda hamiləlik hələ qeydə alınmayıb. Perl indeksi 0,05-ə bərabərdir.
Preparat çıxarıldıqdan sonra menstruasiya vaxtında başlamalıdır. Əgər implant çıxarıldıqdan sonra aybaşı bərpa olmazsa, həkimə müraciət etmək lazımdır. Ola bilsin əlavə müayinə tələb olunsun.
Hamiləliyi implant çıxarıldıqdan sonrakı ilk tsikldə planlaşdırmaq olar. Amma, yaxşı olar ki, yumurtalıqların bərpası üçün vaxt verilsin.
Dərman maddələrinin səhv istifadəsi ciddi fəsadlara səbəb ola bilər. İmplantın bəzi preparatlarla eyni vaxtda istifadəsi aybaşı vaxtı qanaxmanı gücləndirər və kontraseptiv effekti azalda bilər. Amma, digər dərman maddələrinin Nexplanonla eyni vaxtda istifadəsi ilə bağlı xüsusi tədqiqatlar aparılmamışdır.
Ehtimal edilir ki, qaraciyər preparatın ifrazını həm zəiflədə, həm də, artıra bilər. Toksik maddələr və dərmanlar qaraciyərdə mikrosomal P450 fermenti ilə neytrallaşır. Bəzi preparatlar cinsi hormonların metabolizmini sürətləndirə bilir, məsələn, Rifampisin, Fenitoin, Karbamazepin, Ritonavir, Qrizeofulvin. Qaraciyərdə dərmanların metabolizminə dazı ayağı (rus. zveroboy) tərkibli dərman vasitələri də təsir edir.
Əgər bu qrupdan olan preparatlar qəbul etmək lazım gələrsə, onda, 28 gün müddətində hamiləlikdən qorunmaq üçün əlavə baryer üsulundan istifadə edilməlidir.
Qaraciyər fermentlərinin aktivliyini zəiflədən preparatlar dolayı yolla hormonların qanda konsentrasiyasını artırır. Bu xüsusiyyət göbələkəleyhinə preparat olan Ketokonazolda var.
Əks vəziyyət də mümkündür, yəni, implant istifadə olunan digər dərman vasitələrinin təsirini zəiflədir. Buna görə də, bütün dərman maddələrinin qəbulu zamanı istifadə qaydaları ilə tanış olmaq və həkimlə konsultasiya etmək lazımdır.
Piylənməsi olan qadınlarda bu qorunma üsulunu tətbiq etmək olar, amma, onlarda hormona olan tələbat yüksəkdir. Bu səbəbdən, istifadənin sonuncu ili preparatın kontraseptiv effekti azala bilər.
Kontraseptivin bilavasitə analoqları hələ istehsal olunmayıb. Evra adlı transdermal plastır var, hansı ki, tərkib və təsir mexanizmi Nexplanonla eynidir. Amma, onun istifadəsi bu qədər rahat deyil. Beləki, tsiklin müəyyən günləri eyni vaxtda plastırı yenisi ilə əvəz etmək tələb olunur. Plastırın vaxtında dəyişdirilməməsi kontraseptiv effekti azalda bilər.
Uzunmüddətli qorunma hər bir qadına uyğun gəlmir, amma, əksgstərişlər olmazsa bu üsulun üstünlüklərindən faydalanmaq olar.
Dərialtı hormonal implantın istifadəsi zamanı hamiləlikdən 100% qorunma və mayalanma qabiliyyətinin tam bərpası ailədə uşaq sayının etibarlı planlanması üçün ən yaxşı töhfədir.
Əməliyyat uğurla başa çatdı. 20 dəqiqə müddətində sizinlə əlaqə saxlayacağıq.
Saytda verilən məlumatlar yalnız informasion xarakter daşıyır. Özbaşına müalicə sizin sağlamlığınıza ziyan vura bilər! Hər bir məsələ barəsində öz müalicə həkiminizlə əlaqə saxlayın.